Thị trường trái phiếu: Kênh huy động vốn quan trọng

Tại cuộc họp báo chuyên đề “Thị trường trái phiếu (TTTP) năm 2016 và định hướng phát triển các năm tiếp theo” diễn ra ngày 28-2 tại Hà Nội, lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định, năm 2017 và giai đoạn tiếp theo, sẽ phát triển thị trường này theo hướng bền vững và trở thành kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế.

Huy động trái phiếu đạt cao kỷ lục

Năm 2016, TTTP phát triển khá toàn diện và đạt được những kết quả cao. Bà Phan Thị Thu Hiền, Vụ trưởng Vụ Tài chính - Ngân hàng (Bộ Tài chính) cho biết, Bộ đã thực hiện đồng bộ các giải pháp về khuôn khổ chính sách, tổ chức điều hành và tái cơ cấu TTTP theo chủ trương của Chính phủ. Bộ cũng trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án chuyển đổi khoản vay của ngân sách nhà nước từ Bảo hiểm xã hội Việt Nam, từ hình thức hợp đồng vay sang trái phiếu Chính phủ nhằm tái cơ cấu TTTP.

Để điều hành thị trường, Bộ Tài chính đã trao đổi và tham vấn thường xuyên các thành viên thị trường, chủ động thu hút sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài vào TTTP. Thị trường sơ cấp và thứ cấp trái phiếu cũng được tổ chức phù hợp với từng giai đoạn phát triển, tuân theo xu hướng và thông lệ quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho Chính phủ, chính quyền địa phương, các ngân hàng chính sách và doanh nghiệp huy động vốn.

Kết quả, lượng trái phiếu phát hành trong năm 2016 đạt mức cao kỷ lục, với 281.750 tỷ đồng, tương đương 98,3% kế hoạch phát hành năm; trong đó 91% khối lượng phát hành có kỳ hạn từ 5 năm trở lên, vượt mục tiêu Quốc hội đề ra là 70%. Đây cũng là lần đầu tiên TTCP kỳ hạn 30 năm được phát hành thành công cho nhà đầu tư nước ngoài.

Phát triển thị trường theo hướng bền vững

Theo bà Phan Thị Thu Hiền, trên TTTP hiện nay, nhà đầu tư cũng đã có sự thay đổi tích cực theo hướng tăng tỷ lệ nắm giữ trái phiếu dài hạn gồm: Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm tiền gửi, doanh nghiệp bảo hiểm. Những nhà đầu tư này đã tăng từ mức 23% (năm 2015) lên mức 44,6% (năm 2016). Tỷ lệ nắm giữ trái phiếu của các ngân hàng thương mại lại giảm từ mức 77% (năm 2015) xuống còn 55,4% (năm 2016).

Trả lời câu hỏi của báo chí, liệu các nhà đầu tư dài hạn như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm tiền gửi tăng khối lượng đầu tư có làm ảnh hưởng đến sự phát triển của TTTP doanh nghiệp, bà Phan Thị Thu Hiền khẳng định, hoàn toàn không ảnh hưởng, cũng như không cạnh tranh với việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Tính riêng trong năm qua, khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp đạt 129.636 tỷ đồng, tăng 203,1% so với năm 2015.

Dù việc phát triển TTTP đạt mức kỷ lục, song theo đánh giá của Bộ Tài chính, về cơ bản quy mô TTTP còn nhỏ. Đặc biệt, TTTP doanh nghiệp chưa thực sự phát triển, tính đến hết năm 2016 chỉ chiếm 5,27% GDP. Các doanh nghiệp vẫn chủ yếu huy động vốn qua kênh tín dụng ngân hàng. Trong năm 2017 và các năm tiếp theo, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các chủ thể huy động vốn qua TTTP, thu hút sự tham gia của các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư dài hạn; tăng cường công khai minh bạch trong quá trình huy động vốn trái phiếu. Ngay trong năm 2017, Bộ Tài chính dự kiến sẽ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành lộ trình phát triển TTTP giai đoạn 2017-2020 tầm nhìn đến 2030, với đầy đủ các giải pháp cụ thể.

Để tạo nguồn cung, phát triển TTTP Chính phủ trở thành thị trường chuẩn cho thị trường tài chính, Bộ sẽ đa dạng hóa các sản phẩm trái phiếu Chính phủ để đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư; tiếp tục phát hành trái phiếu kỳ hạn 10 năm, 15 năm, 20 năm và 30 năm nhằm kéo dài kỳ hạn của danh mục nợ Chính phủ theo hướng bền vững, đồng thời, nghiên cứu triển khai sản phẩm mới như trái phiếu có lãi suất thả nổi. Đặc biệt, Bộ cũng sẽ đa dạng hóa các nhà đầu tư trên TTTP, tập trung phát triển nhà đầu tư dài hạn, qua đó phát triển hệ thống quỹ hưu trí tự nguyện và khuyến khích các doanh nghiệp bảo hiểm tăng tỷ lệ đầu tư vào trái phiếu.

Theo bà Phan Thị Thu Hiền, hệ thống các nhà tạo lập thị trường sẽ được hoàn thiện, phát triển theo thông lệ quốc tế; trong khi các tổ chức trung gian hoạt động trên thị trường vốn, TTTP được tái cơ cấu nhằm tăng năng lực tài chính và chất lượng hoạt động của các định chế này khi cung cấp dịch vụ trên TTTP. Ngoài ra, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tạo sự liên kết giữa TTTP trong nước với TTTP khu vực và thế giới nhằm tận dụng các cơ hội cho phát triển TTTP Việt Nam.