Tổ tiên loài người có bộ óc chỉ bằng... hạt đậu

Một mẫu sọ của loài Aegyptopithecus
Ảnh: arqueologos.org

(HNMĐT) - Những động vật cấp cao như loài người được xem là có bộ não phát triển nhất trong thế giới động vật. Nhưng một chiếc sọ hóa thạch có niên đại 29 triệu năm lại gợi mở rằng, tổ tiên xa xưa của loài người chúng ta có bộ óc chỉ bằng hạt đậu, nhỏ hơn cả bộ óc của loài vượn cáo hiện nay.

Chiếc sọ hóa thạch thuộc về tổ tiên rất quen thuộc của loài người, loài khỉ và vượn người.

"Điều này có nghĩa là những con khỉ và vượn người có bộ óc lớn đã phát triển bộ óc lớn của chúng vào sau thời điểm trên", ông Elwyn Simons thuộc Đại học Duke, tác giả của nghiên cứu cho biết.

Cho đến bây giờ, các nhà khoa học vẫn giả định rằng, kích thước bộ não là đặc trưng cốt yếu để phân biệt các loài động vật cấp cao, sự phân loại bao gồm loài người, khỉ và vượn người. Bộ não lớn có liên quan đến kích thước cơ thể cũng đã cung cấp cho các nhà nghiên cứu nhân chủng học cổ đại và những nhà ghi chép cơ thể học về sự khác biệt trong tiến hóa giữa các loài động vật bậc cao và động vật bậc thấp, trong đó có cả loài vượn cáo ở Madagascar.

Nhỏ bé đủ để lọt vừa trong gan bàn tay của bạn, chiếc sọ hóa thạch trên thuộc về một con cái thuộc dòng Aegyptopithecus, giống được gọi là "loài vượn người có gốc gác Ai Cập". Loài khỉ sơ khai này đã sống cách đây khoảng 33 triệu năm, thời kỳ mà giống vượn người phát triển rất mạnh. Con linh trưởng có kích thước bằng con mèo ăn trái cây và lá cây trong một khu rừng mưa nhiệt đới, ngày nay thuộc vùng Fayum, Ai Cập.

Khám phá trên đã được tờ tạp chí Proceedings của Viện Kkhoa học quốc gia Mỹ đăng tải trên mạng, mở ra ánh sáng về sự tiến hóa của những bộ não giống người.

Ông Simons và nhóm cộng sự đã đào được chiếc sọ trên hồi năm 2004 tại một mỏ khai thác ở Ai Cập. Chiếc sọ được bảo tồn khá hoàn hảo. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng máy chụp CT để tái tạo lại bên trong hộp sọ và tính toán kích thước của bộ não.

Ông đã tìm được một chiếc sọ tương tự nhưng bị vỡ tại khu vực trên năm 1966. So sánh kích thước của chiếc sọ cũ với chiếc sọ mới tìm thấy, các nhà khoa học thấy rằng, chiếc sọ năm 1966 là của một con đực, còn chiếc sọ sau là của một con cái. Kích thước hộp sọ của con cái gợi mở rằng, nó "có bộ não thậm chí có thể còn nhỏ hơn của con vượn cáo ngày nay", ông Simons nói.

Chiếc sọ vừa được tìm thấy cũng cho thấy, các loài đều có bộ não nhỏ hơn nhiều so với tính toán trước đây của con người dựa trên chiếc sọ năm 1996.

Nhóm nghiên cứu đã ước tính con cái cân nặng khoảng 5.5 pound, bằng một nửa trọng lượng của con đực. Sự khác biệt hoàn toàn về kích thước giữa con đực và con cái cho thấy, những loài động vật giống khỉ sống bầy đàn, mỗi đàn gồm 15-20 cá thể. "Nếu chúng ta suy luận rằng, giống Aegyptopithecus  đã sống trong một nhóm lớn thì điều này gợi mở rằng nhóm này có đủ tri giác để thông báo cho tất cả những thành viên trong nhóm biết kẻ nào không phải là thành viên", ông Simons nói.

"Nhưng những đặc tính khác ở những hộp sọ trên, và ở nhiều mẫu hóa thạch về loài Aegyptopithecus được tìm thấy tại Ai Cập trong suốt 4 thập niên qua cho thấy, loài linh trưởng này thực sự đã tách ra khỏi tổ tiên giống loài vượn cáo để hình thành nhánh riêng", ông nói tiếp.

Những đặc trưng khác cũng chỉ ra một loài linh trưởng tiến hóa. Hộp sọ cho thấy những đặc trưng giống với những loài linh trưởng bậc cao khác, bao gồm vỏ thị giác phát triển, cho thấy có khả năng Aegyptopithecus đã có thị giác nhạy bén.

"Cảm nhận hình ảnh, một đặc trưng rất quan trọng của giống vượn người hoặc ở các loài linh trưởng bậc cao, đã thực sự phát triển", ông Simons cho biết.

H.V (Theo LiveScience)