Tân thái tử 'khôn ngoan trước tuổi' của Hoàng gia Arab Saudi

Vua Arab Saudi hôm qua bất ngờ phế truất cháu trai Mohammed bin Nayef, 57 tuổi, khỏi vị trí thái tử và thay thế bằng con trai Mohammed bin Salman, 31 tuổi. Theo sắc lệnh hoàng gia, ông Mohammed bin Salman còn được chỉ định làm Phó thủ tướng và giữ nguyên chức Bộ trưởng Quốc phòng, trở thành hoàng tử duy nhất cùng lúc nắm giữ ba vị trí quan trọng.

Mohammed bin Salman sinh ngày 31-8-1985, là con cả trong số 6 con trai của Vua Salman bin Abdulaziz Al Saud với người vợ thứ ba Fahda bint Falah bin Sultan, theo India Express.

Theo đánh giá của các nhà ngoại giao phương Tây quen biết với Hoàng gia Arab Saudi, bà Fahda bint Falah bin Sultan chính là người đã tích cực vận động để con trai được kế vị bố.

"Cậu ấy là con lớn của bà", một cộng sự lâu năm gắn bó với gia tộc bà Fahda nói. "Vinh quang của hoàng tử chính là vinh quang của bà ấy".

Hoàng tử Mohammed dường như được lên kế hoạch vào chính phủ nắm giữ các vị trí quan trọng từ khi còn ít tuổi, một người bạn lâu năm với gia đình cho biết. Không giống như nhiều hoàng tử Saudi cùng thế hệ, hoàng tử Mohammed không bao giờ hút thuốc, uống rượu hoặc đi chơi khuya.

"Tôi thấy rất rõ là cậu ấy đã lên kế hoạch cho tương lai. Cậu ấy luôn quan tâm đến hình tượng bản thân", New York Times trích lời nhận xét.

Cựu tổng thống Mỹ Barack Obama từng đánh giá Mohammed bin Salman là người "cực kỳ hiểu biết, thông minh và khôn ngoan trước tuổi".

Hoàng tử Mohammed tốt nghiệp cử nhân luật ở Đại học King Saud tại thủ đô Riyadh. Sau đó, hoàng tử làm việc vài năm trong khu vực tư nhân trước khi trở thành trợ lý cho bố vào tháng 12-2009, khi ông Salman còn là thống đốc Riyadh.

Tháng 10-2011, thái tử Sultan bin Abdulaziz qua đời. Ông Salman lên làm thái tử, trở thành phó thủ tướng thứ hai và bộ trưởng quốc phòng Arab Saudi một tháng sau đó. Sau khi ông Salman lên ngôi đầu năm 2015, Mohammed bắt đầu nhanh chóng tích lũy nhiều quyền lực hơn bất kỳ vị hoàng tử nào từng nắm giữ, khi được chỉ định làm phó thái tử và bộ trưởng quốc phòng trẻ nhất thế giới, đồng thời được bổ nhiệm làm người đứng đầu Tòa án Hoàng gia.

Với vai trò phó thái tử, Mohammed đã thể hiện vai trò của mình khi đưa ra kế hoạch ổn định kinh tế, giúp Arab Saudi giảm bớt sự phụ thuộc vào dầu mỏ trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu bùng nổ.

Tháng 4-2016, Mohammed đưa ra kế hoạch "Tầm nhìn về Vương quốc Arab Saudi", cắt giảm trợ cấp của chính phủ về xăng, điện và nước cho người dân, áp thêm thuế và thuế giá trị gia tăng cho các mặt hàng xa xỉ và đồ uống có đường, nhằm tạo ra khoản doanh thu phi dầu mỏ 100 tỷ USD một năm cho quốc gia vào năm 2020.

Phó thái tử Mohammed quan niệm nên trao nhiều quyền hơn cho phụ nữ, tỏ ý sẵn sàng cho phép phụ nữ tự lái xe hoặc ra đường mà không cần người nhà là đàn ông đi cùng.

"Chúng tôi tin rằng phụ nữ nên có những quyền lợi Hồi giáo mà hiện họ chưa có", ông nói. "Nếu phụ nữ được phép cưỡi lạc đà vào thời Đấng tiên tri Mohammed thì có lẽ ngày nay, chúng ta nên để họ lái xe hơi, phương tiện thay thế lạc đà thời xưa".

Mohammed rất kín tiếng về đời tư. Theo các cộng sự, thái tử thích trượt ván và các môn thể thao dưới nước, là người hâm mộ iPhone và các sản phẩm của Apple. Ông cũng thích Nhật Bản và đã đưa vợ thứ nhất đi nghỉ trăng mật hai tháng ở Nhật và Maldives. Ông cưới người vợ thứ hai năm 2015.

Các nhà quan sát đánh giá, điều đáng chú ý là phó thái tử Mohammed có mặt trong đoàn đại biểu hoàng gia trong chuyến thăm chính thức Mỹ hồi tháng 3 tới Washington DC, trong khi thái tử Mohammed bin Nayef thì không.

Theo Independent, các nhà quan sát cho rằng việc Mohammed ngày càng nắm giữ nhiều quyền lực dưới triều đại của bố khiến việc vua Salman phế truất thái tử để đưa con trai lên nối ngôi là điều "không thể tránh khỏi".