Tình trạng trục lợi bảo hiểm gia tăng: Bịt ngay kẽ hở pháp lý

10% tiền bồi thường bị trục lợi

Thị trường BH Việt Nam những năm gần đây có tốc độ tăng trưởng bình quân trên 20% đã cho thấy tiềm năng và sức hấp dẫn của lĩnh vực này. Song, các doanh nghiệp (DN) BH cũng phải vất vả đối phó với nạn TLBH.

Theo ông Phùng Đắc Lộc, Tổng Thư ký Hiệp hội BH Việt Nam, hành vi TLBH xuất phát từ lòng tham của con người. Một số người luôn tìm những kẽ hở trong quy trình, thủ tục hồ sơ mua BH, giám định, bồi thường để thực hiện hành vi TLBH. Tại các quốc gia phát triển, số tiền bị TLBH chiếm tới 10% tổng số tiền bồi thường của DNBH. Tại Việt Nam, Bộ Tài chính đã thống kê tại 5 DNBH có thị phần lớn nhất thì số tiền bị trục lợi cũng hơn 10% tổng số tiền bồi thường.

Ông Hứa Thanh Bình, Phó Giám đốc Ban bồi thường (Tổng Công ty Bảo hiểm Bảo Minh) cho biết, nghiệp vụ BH xe cơ giới thường xuyên có gian lận, trục lợi ở nhiều mức độ khác nhau. Điển hình nhất là các vụ xe ô tô bị tai nạn chưa mua BH, nhưng đối tượng đã "thu xếp" mua BH rồi tìm cách tạo hiện trường giả hay mua chuộc nhân chứng và khai báo tai nạn.

Xe chở quá tải trọng là một trong những nguyên nhân gây tai nạn, tổn thất, nhưng khách hàng luôn tìm cách chứng minh chở đúng tải để nhận tiền bồi thường. Trên thực tế, nếu đi dọc tuyến quốc lộ 1 từ Bắc vào Nam, sẽ dễ dàng nhận thấy các xe chở quá tải trọng lên, xuống đèo, dốc rất khó khăn do thùng xe luôn cơi nới để xếp thêm hàng, rất dễ bị đâm va, lật đổ. Khi xảy ra tai nạn, nếu DN không cử cán bộ đến hiện trường ngay để kiểm đếm lượng hàng trên xe thì chắc chắn hồ sơ do cơ quan chức năng hay chủ xe cung cấp sẽ hoàn toàn hợp lệ. Còn nếu có mặt kịp thời thì sẽ có kết quả xe chở bằng 150% đến hơn 300% trọng tải cho phép. Đơn cử, năm 2011, Bảo Minh nhận được khiếu nại bồi thường của một xe tải chở chất thải bị lật do tránh chướng ngại vật bất ngờ, không báo cho BH ngay. Chủ xe cung cấp phiếu ghi lượng hàng chuyên chở trên chiếc xe bị nạn là 18 tấn (xe trọng tải 18 tấn). Song khi giám định viên đến nhà máy nơi chủ xe đến nhận hàng, yêu cầu cho kiểm tra phiếu cân xe thì xác định, trọng lượng hàng là 38 tấn...

Ông Nguyễn Quang Phi, Phó Tổng giám đốc BH Bảo Việt cho biết, số tiền BH thất thoát do bị TLBH khá lớn. Ước tính riêng lĩnh vực BH xe cơ giới, mỗi năm có tới hàng trăm tỷ đồng tiền bồi thường bị trục lợi.

Xử lý nghiêm để ngăn ngừa gian lận

Mặc dù TLBH diễn ra khá phổ biến, tinh vi, song đa số DNBH đều cho biết, rất ít hành vi TLBH được thực hiện trót lọt, phần lớn đều bị phát hiện và từ chối bồi thường. Để tăng cường quản lý rủi ro và phòng chống gian lận, các DN đã chủ động nghiên cứu xây dựng quy trình bồi thường nghiêm ngặt để hạn chế gian lận.

BH Bảo Việt đã nghiên cứu, xây dựng nhiều văn bản, ban hành và đưa vào thực hiện những quy chế, quy trình từ khâu khai thác đến bồi thường, đồng thời có những hướng dẫn cụ thể cho giám định viên nhằm phát hiện, ngăn ngừa kịp thời hành vi trục lợi.

Tuy nhiên, đại diện nhiều DNBH cho rằng, việc phòng chống TLBH mới chỉ là hành động tự bảo vệ của mỗi DN. Để ngăn ngừa gian lận, cần sớm hoàn thiện hệ thống luật pháp về BH nhằm tạo hành lang pháp lý xử lý nghiêm minh sai phạm. Bên cạnh đó, cần bổ sung và quy định rõ các trường hợp sẽ cấu thành tội phạm khi người được BH hoặc người thụ hưởng thực hiện hành vi gian dối nghiêm trọng liên quan đến việc làm giả tài liệu về đối tượng được BH, tạo hiện trường giả, giả mạo hoặc thay đổi giấy chứng nhận, tài liệu, chứng cứ… Những cơ sở pháp lý này sẽ giúp DNBH và cơ quan chức năng xử lý, răn đe hiệu quả hành vi gian lận, góp phần xây dựng thị trường BH phát triển minh bạch, bền vững.