Tăng trách nhiệm, không tăng biên chế

Chuyển biến từ tổ chức

Huyện Chương Mỹ có địa giới hành chính rộng với 32 xã, thị trấn, nên khi áp dụng Luật Tổ chức chính quyền địa phương, huyện được tăng đại biểu chuyên trách. Theo Phó Chủ tịch HĐND Chương Mỹ Nguyễn Đình Sỹ, cơ cấu Thường trực HĐND cấp huyện gồm chủ tịch, hai phó chủ tịch và trưởng các ban; cấp xã gồm chủ tịch, một phó chủ tịch, trong đó phó chủ tịch hoạt động chuyên trách đã giúp bộ máy chính quyền hoạt động tốt hơn trước. Ngay sau khi ổn định bộ máy, Thường trực HĐND huyện đã tổ chức 4 lớp tập huấn Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND cho 41 đại biểu HĐND huyện, 843 đại biểu HĐND xã, thị trấn.

Ngoài ra, Thường trực HĐND huyện còn tập huấn một lớp dành cho thành viên thường trực, các ban HĐND cấp huyện và xã về kỹ năng hoạt động. Do vậy, các đại biểu đã nắm được vị trí, chức năng, nhiệm vụ của HĐND; quyền và trách nhiệm của đại biểu HĐND trong hoạt động của mình theo quy định của luật, rõ nhất là trong chức năng giám sát, thẩm tra giữa hai kỳ họp. Điều này giúp tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, phát huy quyền dân chủ trực tiếp và gián tiếp của nhân dân.

Về hoạt động của HĐND cấp phường, xã, Phó Chủ tịch HĐND quận Bắc Từ Liêm Nguyễn Văn Việt cho biết, dù thời gian hoạt động theo luật mới chưa dài, song hai ban chuyên môn của HĐND cấp phường trên địa bàn quận (Ban Pháp chế, Ban Kinh tế - Xã hội) đã hoạt động tích cực. Cán bộ các ban thường xuyên học hỏi, nghiên cứu, thực hiện nhiệm vụ theo chức năng, lĩnh vực được luật quy định như thẩm tra các tờ trình, báo cáo, dự thảo nghị quyết trước khi trình tại kỳ họp HĐND phường; tham gia các cuộc giám sát chuyên đề với Thường trực HĐND phường và tổ chức giám sát, khảo sát thường xuyên theo các chuyên đề thuộc lĩnh vực phụ trách.

Phó Chủ tịch HĐND huyện Phúc Thọ Khuất Thị Thu Tuấn khẳng định, việc bố trí cán bộ chuyên trách cho bộ máy HĐND cấp xã đã mang lại hiệu quả hoạt động rõ nét so với trước. Toàn huyện có 46 cán bộ tham gia thường trực HĐND các xã, thị trấn; 12/23 xã, thị trấn có cả chủ tịch và phó chủ tịch hoạt động chuyên trách. Sau gần một năm hoạt động, HĐND các cơ sở đã có nhiều đổi mới trong phương thức hoạt động, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra của giai đoạn mới.

Cần những quy định cụ thể

Thường trực HĐND nhiều quận, huyện thuộc TP Hà Nội đều đánh giá cao những điểm mới của Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 so với luật cũ. Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn những khó khăn, vướng mắc. Đại diện Thường trực HĐND quận Long Biên cho rằng, vẫn còn nhiều đại biểu HĐND cấp quận, huyện, xã, phường kiêm nhiệm nên không đầu tư thời gian thỏa đáng cho công tác dân cử, dẫn đến hoạt động không đồng đều. Nổi bật là các ban HĐND cấp phường đều là cán bộ đoàn thể kiêm nhiệm nên chưa dành nhiều thời gian thực hiện nhiệm vụ đại biểu HĐND, nhất là đối với hoạt động giám sát, thẩm tra theo quy định của luật mới. Khi lựa chọn bầu đại biểu HĐND cấp quận và cấp phường vẫn còn nặng về tính cơ cấu, đại diện, dẫn đến chất lượng chưa đồng đều, một số đại biểu không tích cực phát biểu đóng góp ý kiến tại các kỳ họp HĐND.

Theo Phó Chủ tịch HĐND quận Bắc Từ Liêm Nguyễn Văn Việt, vẫn còn khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Đó là Luật Quy định tăng đại biểu hoạt động chuyên trách cho HĐND, nhưng Nghị quyết 39- NQ/TƯ của Ban Chấp hành Trung ương thì không tăng biên chế và phải thực hiện lộ trình tinh giản biên chế. Do vậy, nếu tăng biên chế đại biểu chuyên trách của HĐND thì chắc chắn phải giảm biên chế của chỗ khác. Bên cạnh đó, việc quy định về chức năng giám sát của tổ đại biểu HĐND là hoàn toàn mới, cần có những quy định rõ ràng, cụ thể hơn về cơ chế giám sát của tổ đại biểu, nhằm tránh tình trạng chồng lấn, trùng lặp về thời gian, đối tượng chịu sự giám sát, đồng thời tránh việc một đại biểu phải tham gia nhiều đoàn giám sát của HĐND.

Ngoài những khó khăn trên, nhiều đại biểu HĐND các quận, huyện cũng phản ánh, hoạt động tiếp công dân của đại biểu HĐND được quy định trong Luật Tổ chức chính quyền năm 2015 và Luật Tiếp công dân là hết sức quan trọng. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai thời gian qua cho thấy, hoạt động này không có hiệu quả và gặp nhiều khó khăn, phức tạp. Khác với hoạt động tiếp xúc cử tri, hoạt động tiếp công dân đòi hỏi đại biểu phải có nhiều kỹ năng hơn, bản lĩnh hơn; phải am hiểu pháp luật nhiều hơn để tiếp cận, tìm hiểu những nội dung cụ thể, chuyên sâu mới tiếp nhận được vấn đề công dân phản ánh rồi phân loại, chuyển cơ quan chuyên môn đúng thẩm quyền.

Vì vậy, HĐND các cấp TP Hà Nội cần tăng cường công tác tập huấn, bồi dưỡng cho đại biểu về kỹ năng tiếp công dân, đồng thời cung cấp kịp thời các thông tin cần thiết để phục vụ đại biểu tiếp công dân. Đây cũng là cơ hội để đại biểu nắm bắt tình hình một cách khách quan, ngoài các báo cáo thường kỳ.