Chậm giải ngân vốn đầu tư công: Chủ yếu do nguyên nhân chủ quan

Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, việc giải ngân vốn đầu tư công 2016 và 5 tháng đầu năm 2017 có nhiều chuyển biến tích cực so với cùng kỳ năm trước. Trong 5 tháng cuối năm 2016, tốc độ giải ngân vốn đầu tư công gấp gần 3 lần so với 7 tháng đầu năm 2016. Cả năm 2016 giải ngân đạt 92,3%, trong khi năm 2015 chỉ đạt 87%. 5 tháng đầu 2017 đã giải ngân được 24,7% vốn giao.

“Tuy nhiên, phải thẳng thắn thừa nhận là việc giải ngân còn chậm, có tiền mà không tiêu hết được. Chính phủ nhận trách nhiệm trước Quốc hội về việc điều hành giải ngân vốn đầu tư công để thời gian tới sẽ làm tốt hơn”, Phó Thủ tướng nói.

Lý giải các nguyên nhân dẫn tới tình trạng chậm trễ trong việc giải ngân vốn đầu tư công, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, có cả nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan, nhưng nguyên nhân chủ quan là chính.

Về các nguyên nhân khách quan, theo Phó Thủ tướng, Luật Đầu tư công có hiệu lực từ năm 2015, còn khá mới mẻ nên các bộ, ngành, địa phương còn nhiều lúng túng từ khâu ban hành văn bản đến thực hiện. Bên cạnh đó, nhu cầu đầu tư công lớn, bản thân kế hoạch đầu tư công trước đó phải cắt giảm 200.000 tỷ đồng so với phương án được Quốc hội phê duyệt cuối năm 2016. Vì vậy, các địa phương mất nhiều thời gian sắp xếp lại dự án theo thứ tự ưu tiên để cắt giảm, ảnh hưởng tới tiến độ giải ngân. Luật Đầu tư công được ban hành nhằm tránh thất thoát, dàn trải và nâng cao hiệu quả đầu tư nhưng nhiều quy định còn mang tính thủ tục, làm chậm tiến độ giải ngân...

Ngoài các nguyên nhân khách quan vẫn còn nhiều nguyên nhân chủ quan dẫn tới tình trạng chậm giải ngân vốn. Các bộ, ngành, địa phương vẫn còn chậm trong việc rà soát, phát hiện, sửa đổi những bất hợp lý trong quá trình thực hiện. Nhiều địa phương chưa kiên quyết thu hồi nợ đọng xây dựng cơ bản. Các bộ, ngành giằng xé nhiều lựa chọn nên việc cắt giảm các dự án còn nhiều khó khăn. Việc phân cấp và ủy quyền chưa thực sự hợp lý, vẫn còn tình trạng ôm việc về các bộ, ngành, không phân cấp cho cấp dưới. Công tác phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương còn nhiều yếu kém. Một bộ phận cán bộ công chức còn yếu kém, nhũng nhiễu.

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, Chính phủ đã thường xuyên rà soát tình hình, thực hiện nhiều nhiệm vụ, giải pháp như thành lập tổ công tác đặc biệt do Phó Thủ tướng đứng đầu. Cho đến nay, các khó khăn về thủ tục đầu tư đã cơ bản được tháo gỡ, việc giải ngân vốn đầu tư công đã được tăng cường tính công khai, minh bạch. Trong những tháng cuối năm 2016 và đầu năm 2017, Thủ tướng đã ban hành 2 công điện; Thủ tướng, Phó Thủ tướng và tổ công tác đặc biệt đã tổ chức nhiều cuộc họp giao ban nhằm đôn đốc thực hiện nghị quyết của Quốc hội; các bộ, ngành, địa phương đã phối hợp tốt hơn trong phân bổ vốn đầu tư công.

Để đẩy nhanh tiến độ và hiệu quả đầu tư công năm 2017, Chính phủ đã ban hành nghị quyết mới về giải ngân đầu tư công, bổ sung nhiều biện pháp mới về giải ngân đầu tư công, tiếp tục duy trì hoạt động của tổ công tác đặc biệt. Phó Thủ tướng cho biết, trong thời gian tới, Chinh phủ sẽ tập trung thực hiện một số giải pháp như: Tiếp tục rà soát các quy định về đầu tư công; nâng cao trách nhiệm người đứng đầu và công chức; đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng; đánh giá toàn diện các bất cập, báo cáo Quốc hội xem xét để điều chỉnh, sửa đổi kịp thời. Trong trường hợp đến một thời hạn nhất định, có quyết định phân bổ mà địa phương chưa giải ngân được mức tối thiểu thì Chính phủ sẽ báo cáo Thường vụ Quốc hội cho cắt giảm để nhập vào nguồn dự phòng chung. Ngoài ra, các bộ, ngành, địa phương cần tăng cường kỷ luật, kỷ cương để tạo chuyển biến trong thời gian tới; tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, xử lý nghiêm cán bộ tham mưu làm chậm trễ quá trình giải ngân, gây thất thoát, tham nhũng...