Vụ ngộ độc “Rượu nếp 29 Hà Nội”: Nỗi ám ảnh về an toàn thực phẩm

Vụ việc một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về quy trình sản xuất, khâu kiểm định chất lượng sản phẩm thực phẩm trước khi đến tay người tiêu dùng...

Chiều qua, UBND TP Hà Nội đã có văn bản hỏa tốc số 9271/UBND-CT chỉ đạo các ngành chức năng khẩn trương kiểm tra, xử lý vụ ngộ độc "Rượu nếp 29 Hà Nội".

Hiểm họa đổ đầu người tiêu dùng

Từ ngày 29-11 đến 6-12, tại TP Hạ Long và Cẩm Phả (Quảng Ninh) liên tiếp xảy ra 4 vụ ngộ độc thực phẩm do rượu làm 15 người phải nhập viện, tính đến ngày 9-12, đã có 6 người tử vong. Trước khi nhập viện, các nạn nhân này mua cùng một loại "Rượu nếp 29 Hà Nội" - do Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu 29 Hà Nội (Công ty CP XNK 29 Hà Nội) sản xuất - về uống. Xác định nguyên nhân gây ngộ độc do rượu chứa hàm lượng methanol vượt quá mức cho phép, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Quảng Ninh đã huy động toàn bộ lực lượng, chia thành 4 nhóm: 2 nhóm trực tiếp đến bệnh viện nắm bắt tình hình, 2 nhóm tiếp theo phối hợp với các trung tâm y tế cơ sở đến ngay nơi các nạn nhân đã uống rượu lấy mẫu trong vỏ, đưa đi xét nghiệm. Tối ngày 4-12, kết quả xét nghiệm từ các mẫu lấy trong vỏ chai rượu còn lại và mẫu ở các quán những nạn nhân này mua về (thuộc lô sản xuất ngày 12-10-2013) đều cho kết quả dương tính với methanol, nồng độ cao vượt ngưỡng cho phép đến 2.000 lần.

Sáng 9-12, trao đổi với PV Báo Hànộimới, đại diện Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, ngay sau khi sự việc xảy ra, lãnh đạo Cục đã cử hai đoàn công tác xuống Quảng Ninh, phối hợp với các cơ quan chức năng của tỉnh giải quyết vụ việc. Đồng thời, để phòng ngừa khẩn cấp nguy cơ ngộ độc loại rượu này, Cục đã có văn bản số 2741/ATTP-NĐ, ngày 6-12-2013, gửi giám đốc sở y tế các tỉnh, thành phố phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức chỉ đạo và triển khai các biện pháp xử lý khẩn cấp đối với sản phẩm "Rượu nếp 29 Hà Nội". Theo đó, Cục kiến nghị các cơ quan chức năng khẩn trương thu hồi, xử lý và phát thông tin cảnh báo đối với 3 sản phẩm của công ty này trên toàn quốc vì chứa hàm lượng methanol vượt quá giới hạn cho phép nhiều lần (theo QCKT Quốc gia số 6-3:2010/BYT ngày 22-12-2010) là: Rượu nếp 29 Hà Nội, Vodka rượu nếp, Vang nổ đỏ. Tất cả đều thuộc lô sản xuất ngày 12-10-2013.

Tính đến ngày 8-12, các cơ quan chức năng của Quảng Ninh đã thu giữ gần 6.000 sản phẩm "Rượu nếp 29 Hà Nội" loại bình nhựa 2 lít, trong đó có 4.047 sản phẩm "Rượu nếp 29 Hà Nội" (sản xuất ngày 12-10-2013), gây ra ngộ độc. Tại Hải Dương có 5 đại lý lớn kinh doanh rượu (4 đại lý tại TP Hải Dương và 1 đại lý tại thị xã Chí Linh), cơ quan chức năng đã kiểm tra được 2/4 đại lý đang kinh doanh rượu tại TP Hải Dương (2 cơ sở đóng cửa chưa kiểm tra được). Đến ngày 8-12-2013, cơ quan chức năng TP Hà Nội đã dừng sản xuất và niêm phong kho hàng của Công ty CP XNK 29 Hà Nội với 11 danh mục sản phẩm gồm: 371 thùng và 12.716 đơn vị sản phẩm.

Đến nay, căn cứ kết quả điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ninh đã ra Quyết định khởi tố vụ án vi phạm quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm (theo Điều 244 Bộ luật Hình sự) và đang tập trung điều tra làm rõ vụ ngộ độc "Rượu nếp 29 Hà Nội".

Lỗ hổng về kiểm tra, giám sát

Trưa 9-12, PV Báo Hànộimới đã tìm đến nơi sản xuất của Công ty CP XNK 29 Hà Nội, tại số nhà 40 Vũ Xuân Thiều (phường Sài Đồng, quận Long Biên, Hà Nội). Đây là một dãy nhà kho cũ, nằm chung với nhiều đơn vị sản xuất khác. Phải nhờ bảo vệ của khu sản xuất này, chúng tôi mới gặp được ông Thụy, Phó Giám đốc Công ty CP XNK 29 Hà Nội. Khi biết mục đích buổi làm việc, ông Thụy lắc đầu quầy quậy, tỏ thái độ bất hợp tác. Ông nói: "Mong cơ quan điều tra sớm có kết luận để tìm ra chân tướng sự việc. Hiện tại, chúng tôi phát hiện lỗ hổng từ một đơn vị cung cấp nguyên liệu, nhưng phải chờ kết luận điều tra".

Theo lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm, ngay sau khi xảy ra sự việc, đã có nhiều giả thiết được đặt ra về nguyên nhân gây tử vong cho người sử dụng. Đó là rượu giả hoặc lỗi trong khâu kiểm soát sản xuất. Giả thì hoàn toàn không thể vì tất cả các sản phẩm khi tiến hành xét nghiệm và kiểm định đều có tem, nhãn mác đầy đủ của công ty này. Rất có thể do lỗi quy trình vì tất cả các sản phẩm có lượng methanol vượt quy định cho phép đều trùng vào lô hàng sản xuất ngày 12-10-2013. Hiện tại, ông Nguyễn Duy Vường, Giám đốc Công ty đang phải làm việc với cơ quan chức năng để làm rõ quy trình sản xuất lô hàng này.

Ngay tại nơi sản xuất, chúng tôi gặp chị Mai Hoa, chủ đại lý cùng tên ở tổ 25 phường Ngọc Thụy, quận Long Biên, khi chị đem trả công ty thùng rượu Vang nổ đỏ và Vodka Kengs. Chị cho biết, với sản phẩm "Rượu nếp 29 Hà Nội", công ty bán cho các đại lý với giá 19.500 đồng/can 2 lít và các đại lý sẽ bán ra ở mức 23.000-25.000 đồng. Sau khi đọc báo và nhận được những lời cảnh báo về sản phẩm rượu của Công ty CP XNK 29 Hà Nội gây ngộ độc, chị đem thùng rượu đến trả cho nhà sản xuất nhưng công ty đã "cửa đóng then cài" từ vài ngày nay. Theo chị Hoa, ở Hà Nội loại rượu này bán rất chậm.

Lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm cho biết, sản phẩm rượu "Rượu nếp 29 Hà Nội" thuộc nhóm rượu bậc 1 (rượu công nghiệp), sử dụng cồn thực phẩm để pha chế. Sản phẩm này khác với rượu bậc 2 chưng cất, lên men từ nguyên liệu tự nhiên. Một lít cồn giá 10.000 đồng có thể chế ra hơn 3 lít rượu, chỉ cần bán với giá 5.000 đồng/lít cũng có lãi (vì hầu như không tốn kém gì như khi lên men chưng cất). Tuy nhiên, những nhà làm rượu theo kiểu này thường mua cồn có chất lượng kém hơn, giá thấp hơn. Loại cồn có chất lượng kém này vốn chứa hàm lượng methanol aldehyt, aceton vượt ngưỡng cho phép. Chính điều này gây nguy hại cho người tiêu dùng. Bởi methanol sẽ gây biểu hiện: đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn, giảm thị lực, nặng hơn sẽ bị mù, co giật, giãn đồng tử, suy sụp tuần hoàn, suy hô hấp, rồi tử vong. Ngộ độc xảy ra rất nhanh. Đa số người chết do ngộ độc loại rượu chứa nhiều methanol đều giống nhau: do uống quá nhiều (như sự việc ở Quảng Ninh vừa qua, 3 người trong một bữa ăn nhậu đã uống hết 2 can "Rượu nếp 29 Hà Nội" loại 2 lít. Còn 13 người khác thì dùng hết 8 can rượu 2 lít) và chỉ sau khi uống khoảng 6-8 giờ thì buồn nôn, nhức đầu, chóng mặt kéo dài và khoảng 8 giờ sau thì tử vong.

Tại Hà Nội, ngay sau khi vụ việc bị phát hiện, Cục An toàn thực phẩm đã phối hợp với Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội và Phòng Y tế quận Long Biên tiến hành kiểm tra đột xuất tại Công ty CP XNK 29 Hà Nội. Tại thời điểm kiểm tra, công ty không sản xuất. Qua kiểm tra kho bảo quản rượu và một số giấy tờ liên quan đoàn công tác phát hiện Công ty CP XNK 29 Hà Nội có rất nhiều vi phạm: Sản xuất 6 sản phẩm rượu, trong đó 1 sản phẩm có giấy chứng nhận tiêu chuẩn đã hết hiệu lực từ 7-4-2013; 4 sản phẩm rượu có nhãn ghi không phù hợp với nhãn công bố; cơ sở không thực hiện việc kiểm nghiệm mẫu định kỳ theo quy định; kho bảo quản không bảo đảm điều kiện an toàn thực phẩm (hàng để dưới nền nhà, không có giá kê); tại thời điểm kiểm tra, công ty có 13.436 chai rượu đã sản xuất, đang bảo quản tại kho nhưng không có nhãn.

Vụ việc nghiêm trọng khiến 6 người thiệt mạng do dùng sản phẩm "Rượu nếp 29 Hà Nội" sẽ sớm được cơ quan công an điều tra làm rõ. Ai có tội, người đó phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, thế nhưng nỗi lo về an toàn thực phẩm thì vẫn mãi hiển hiện, ám ảnh đối với hàng triệu người tiêu dùng.