Người gieo mầm yêu thương

"Ông bụt" của trẻ khuyết tật nghèo

Tìm đường tới nhà người đàn ông đã làm thay đổi hơn hai nghìn số phận bất hạnh, chúng tôi luôn nhận được sự chỉ dẫn nhiệt tình của dân làng. Người Vân Từ đã quá quen thuộc với hình ảnh một ông lão dáng người gầy gò rong ruổi trên chiếc xe đạp cà tàng, cứ mỗi sáng sớm tinh mơ đi hàng chục, có khi đến cả trăm cây số để tìm những đứa trẻ thiếu may mắn về dạy nghề khảm trai miễn phí tại Hợp tác xã Sơn khảm Ngọ - Hạ (HTX), thôn Ngọ Hạ, xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên, Hà Nội.

Thoạt nghe chuyện ông lão đã đi khắp các ngõ ngách, huyện, thị tìm trẻ khuyết tật mà chẳng yêu cầu được đền đáp, không ít người nghĩ ông là đại gia. Kỳ thực, ông sống giản dị cùng con cháu trong ngôi nhà cấp 4 nhỏ bé, đơn sơ, trong nhà không có mấy đồ vật giá trị. Trước mắt chúng tôi là ông lão tóc đã bạc, khuôn mặt sạm đi in hằn một cuộc đời lam lũ. Có lẽ đúng như ông nói, ông chỉ là dân lao động nghèo, để có thể tồn tại và nuôi các con ăn học, cũng như bao người phải buôn gánh bán bưng, đầu tắt mặt tối, dành dụm chắt chiu từng đồng.

Rót nước chè mời khách, ông Định từ tốn: "Tuy tuổi đã cao nhưng tôi chẳng mấy lúc ở nhà đâu. Đến vụ mùa màng thì ở nhà giúp vợ, còn không tôi lại ra HTX hướng dẫn các cháu học nghề. Đến đợt, tôi lại đi khắp nơi tìm những đứa trẻ thiếu may mắn đưa về trung tâm". Tôi ngạc nhiên hỏi: "Năm nay 85 tuổi rồi mà cụ vẫn muốn đi nữa ạ?" - Có chứ! Ông Định trả lời: "Tôi làm đơn sẵn gửi rồi, trung tâm có đợt tuyển thêm trẻ là tôi lên đường đi ngay. Còn khỏe, tôi còn đi làm". Khi nghe ông kể chuyện về những thăng trầm của đời mình, rồi chuyện những đứa trẻ, tôi phần nào hiểu vì sao ông lại gắn bó với công việc thiện nguyện như vậy.

Ông Hà Xuân Định mồ côi cha từ nhỏ. Người mẹ của ông ốm đau bệnh tật, nhà lại quá nghèo, không thể lo được bữa ăn hằng ngày nên ông phải đi ở đợ. Nhớ về tuổi thơ, ông rơm rớm: "Tôi đã khóc hết nước mắt trong sự tủi hờn. Thời gian về giúp việc cho người ta, tôi sống thu mình như con rùa rụt cổ trong xó cửa. Bởi thế khi nghĩ các số phận thiếu may mắn giống như mình, tôi thương lắm. Điều đó cứ thôi thúc tôi phải làm được gì cho các cháu".

Đó là vào năm 2001, một tổ chức nước ngoài về làng ông tuyển tình nguyện viên đi tìm những đứa trẻ lang thang, tật nguyền để đưa về HTX dạy nghề. Điều kiện là người đó phải di chuyển nhiều nơi và tự trang trải cho những chuyến đi của mình. Trong cái cảnh người ta chỉ lo thân mình đã thấy khó khiến nhiều người e ngại. Vậy mà một ông già, ngày ấy 70 tuổi đã đứng ra nhận công việc "ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng" trước sự ngỡ ngàng và phản đối của người thân. Ông Định nói: "Ban đầu họ không đồng ý. Tôi mới bảo: Mắt tôi còn sáng, trí nhớ tôi còn minh mẫn, chân tôi còn khỏe tôi có thể đi khắp mọi nơi. Tôi có thể ngủ ở bất cứ nơi đâu, đi đến tất cả nơi nào có người khuyết tật, xin hãy giao việc này cho tôi".

Nhận công việc của một tình nguyện viên, ông Hà Xuân Định đi khắp các tỉnh Thái Bình, Bắc Giang, Phú Thọ…, có khi cả tháng trời mới về qua nhà một lần. Ban đầu gia đình ông can ngăn nhiều lắm, nhất là vợ. Vợ ông, bà Nguyễn Thị Bòng lo ông tuổi già sức yếu, trên đường đi nhỡ xảy ra chuyện gì. Nhưng rồi thấy ông quyết tâm, lại sẵn lòng thương cảm những đứa trẻ có hoàn cảnh khó khăn nên cũng xuôi lòng.

Lặng lẽ "ươm mầm sống cho đời"

Khi con gà chưa kịp cất tiếng gáy buổi sáng, ông Định đã trở dậy với những cuốn sổ, giấy bút cho vào chiếc túi xách buộc sau xe đạp để đến tảng sáng lặng lẽ lên đường. Ngày này sang ngày khác, tháng này sang tháng khác; dù mùa đông hay mùa hè, khi người dân còn chưa thức dậy đi làm việc đồng áng, dáng ông đã hằn trên các ngõ, đường làng. Sáng dắt xe đi, tối xin vào nhà dân ngủ tạm. Ngót nghét đã hơn 15 năm!

Hầu hết những đứa trẻ được ông đưa về là trẻ khuyết tật, trẻ em lang thang cơ nhỡ. Các cháu được dạy nghề khảm trai, sau khi học xong đều có thể tự nuôi sống mình. Tính đến nay, số người ông Định đưa về trung tâm đã lên đến hơn 2.000. Ông Hà Xuân Định đã lặng lẽ gieo mầm yêu thương bằng chính lòng mình và sức mình. Nếu như không có tình yêu thương sao có thể dành thời gian, công sức đi tìm ngần ấy trẻ thơ đưa về cưu mang, giúp các em có "cần câu cơm" kiếm sống.

Trong số các cháu bé đã gặp, ông Định nhớ mãi về một cuộc hội ngộ đặc biệt với cháu Phan Thế Út ở Thanh Oai (Hà Nội). Đó là vào trưa tháng 7-2004, ông dừng chân tại quán nước nhỏ, khi ấy coi quán là một bé gái. Cô bé bị liệt hai chân, ngồi trông quán cho bố mẹ đi làm đồng. Sau khi nghe ông kể về công việc của mình, Út đã xin được theo ông đi học nghề để tự nuôi sống mình, không muốn là gánh nặng cho cả gia đình. Ông kể: "Cô bé nhanh nhẹn, nói chuyện thông minh ấy đã thạo nghề, sau khi trở về địa phương còn mở một cơ sở dạy nghề thường xuyên cho những người khuyết tật khác. Cháu cũng lập gia đình và có một con trai".

Rồi Nguyễn Như Hà - một cháu trai lang thang cơ nhỡ xin ăn, khi gặp ông còn phát âm không rõ. Sau khi được ông đưa về cơ sở, Hà làm nghề tốt, thành thạo như một người lành lặn. Không chỉ vậy, Hà còn được giữ lại trung tâm vừa làm nghề kiếm sống vừa truyền lại kiến thức đã học cho các bạn vào sau. Hay như cháu Nguyễn Văn Phúc bị thiểu năng trí tuệ, sau khi được vào làm việc đã có tiền gửi về cho gia đình, tu sửa nhà cửa thay cho ngôi nhà xiêu vẹo, rách nát. Mỗi em mỗi hoàn cảnh, có em bị cha mẹ bỏ rơi, có em thiểu năng trí tuệ, bại liệt câm điếc… coi nhau như anh em ruột thịt được nuôi dưỡng, giáo dục bởi những bàn tay yêu thương của xã viên HTX mà các em gọi là mẹ, là thầy.

Ông Định nói với chúng tôi: "Điều khó khăn không phải sức khỏe, đường sá xa xôi mà là thuyết phục để gia đình họ tin tưởng tôi, yên tâm giao con cái họ theo tôi về cơ sở". Thời gian đầu, ông Định cũng khổ tâm lắm vì không có ai tin ông làm điều tốt cả. Có gia đình còn đuổi ông ngay sau khi nghe chuyện, họ nghi ngờ ông Định là kẻ lừa đảo, đưa con nít để buôn bán nội tạng. Ông phải từ từ tìm cách thuyết phục, có lần phải đặt vấn đề đến xã nhờ can thiệp. Mưa dầm thấm lâu, giờ đây không ai còn bảo ông là ông Định "dở hơi" nữa. Thay vào đó, họ còn nhiệt tình giúp đỡ ông để danh sách những đứa trẻ thêm nối dài. Ông nói: "Khi biết công việc tôi đang làm, cánh lái xe dọc tuyến quốc lộ còn không chịu lấy tiền xe của tôi. Họ chỉ bảo, cụ cứ cố gắng giữ sức khỏe mà làm việc thiện, tấm lòng của bọn con mong cụ hãy nhận, đừng có ngại". Kể đến đây, ông Định cười: "Kinh Phật đã dạy: Giúp được một người, phúc đẳng hà sa. Bởi vậy, làm được việc có ích cho đời là hạnh phúc đối với mình và nhiều người khác. Tôi không mong được những đứa trẻ trả nghĩa mà tự hào khi nghĩ đến ngày có về với ông bà tổ tiên thì hơn 2.000 đứa trẻ là hơn 2.000 bông hồng bạch thơm ngát vây quanh. Thế là mừng lắm!".

Dù cuộc gặp gỡ diễn ra ngắn ngủi, cũng chưa có dịp được theo chân ông rong ruổi ở một hành trình nào đó nhưng sự biết ơn, yêu mến của những đứa trẻ "đã tốt nghiệp" hay đang theo học tại trung tâm dành cho ông đủ để chúng tôi cảm nhận rõ rệt tấm lòng cao quý ấy. Ông Hà Xuân Định đã vinh dự được Chủ tịch UBND TP Hà Nội và UBND huyện Phú Xuyên trao tặng danh hiệu "Người tốt - việc tốt".