Vẫn chưa quản lý được rượu sản xuất thủ công?

Bắt giữ lô rượu chưa kiểm định chất lượng

Mới đây, ngày 16/6/2015, Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 14 – Chi cục QLTT Hà Nội đã ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với bà Hoàng Thị Mơ, tại số 70 Nguyễn Tuân – Thanh Xuân – Hà Nội về hành vi kinh doanh rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Theo đó, tại quyết định này, Đội QLTT số 14 đã xử phạt hành chính hộ kinh doanh Hoàng Thị Mơ tổng cộng 22 triệu đồng. Đồng thời buộc tiêu hủy toàn bộ 23 can rượu đóng can loại 20 lít gồm: 11 can rượu nhãn hiệu Rucota Táo mèo, 2 can rượu Ba kích; 7 can rượu Rucota Chuối hột; 3 can Rượu nếp cái hoa vàng.

Trước đó, vào 9/6/2015, Đội QLTT số 14 đã kiểm tra và lập biên bản tạm giữ tang vật tại số 24, ngõ 56 phố Lê Quang Đạo, quận Nam Từ Liêm – Hà Nội. Tại đây, Đội đã tạm giữ một số thùng rượu dân tộc đóng can chưa rõ chất lượng thực tế. Tại hiện trường, có hàng chục thùng rượu màu xanh loại 20 lít không nhãn mác đang được chiết ra các chai nhỏ để tiêu thụ. Bên cạnh đó là những bình rượu Rucota Táo mèo được ngâm trong những bình thủy tinh. Tất cả các loại rượu này đều không ghi ngày tháng sản xuất và không có giấy kiểm định chất lượng.

Theo tìm hiểu, các loại rượu bị thu giữ trên đây là sản phẩm của cơ sở sản xuất rượu tư nhân Đào Công Thành – có trụ sở tại HTX rượu Thành Nhàn – xã Nghĩa Dân – huyện Kim Động - Hưng Yên. Cơ sở này sản xuất đủ các loại rượu từ rượu táo mèo, rượu dừa, rượu ba kích, rượu chuối hột… bằng phương pháp ngâm truyền thống.

Khó quản lý rượu sản xuất thủ công?

Còn nhớ, năm 2013, vụ việc 6 người chết tại Quảng Ninh do uống rượu “29 Hà Nội” đã gióng lên hồi chuông báo động về chất lượng rượu của những cơ sở sản xuất thủ công. Những loại rượu này hầu hết được chưng cất thủ công với hàm lượng methanol vượt quá giới hạn từ hàng chục, thậm chí hàng nghìn lần cho phép.

Theo bác sĩ Nguyễn Kim Sơn - Phó Giám đốc Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), bình quân mỗi năm cũng có tới hàng trăm ca ngộ độc rượu nhập viện. Trong số những ca ngộ độc này, có nhiều ca ngộ độc do lạm dụng rượu được nấu thủ công hay rượu được quảng cáo là rượu dân tộc.

Con số của Hiệp hội Làng nghề Việt Nam cho thấy, cả nước có khoảng 40-50 làng nghề nấu rượu truyền thống, phân bố khắp Bắc - Trung - Nam. Tuy nhiên, phần lớn những người dân nấu rượu tại các làng nghề này đều chưa làm thủ tục đăng ký sản xuất, kinh doanh hay đăng ký tiêu chuẩn chất lượng.

Để kiểm soát nguồn gốc, chất lượng rượu, nhất là rượu nấu thủ công, ngày 12-11-2012, Chính phủ đã ban hành Nghị định 94/2012/NĐ-CP quy định về sản xuất, kinh doanh rượu (có hiệu lực từ ngày 1/1/2013). Theo đó, các tổ chức, cá nhân sản xuất rượu thủ công nhằm mục đích kinh doanh phải có giấy phép sản xuất, trên sản phẩm phải dán nhãn mác, đăng kí kinh doanh với chính quyền địa phương…

Mới đây nhất, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư số 60/2014/TT-BCT quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 94/2012/NĐ-CP. Theo đó, đối với trường hợp sản xuất rượu thủ công nhằm mục đích kinh doanh, tổ chức, cá nhân đại diện làng nghề phải xin cấp giấy phép sản xuất rượu thủ công cho làng nghề và chịu trách nhiệm về các điều kiện sản xuất rượu áp dụng chung cho các thành viên thuộc làng nghề. Tuy nhiên, tình trạng buôn bán rượu tự nấu, không nhãn mác, nguồn gốc xuất xứ vẫn tràn lan tại nhiều địa phương trên cả nước.

Hệ quả của vấn đề này đã được PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm (ĐH Bách Khoa Hà Nội) nêu rõ: trong quy trình nấu rượu, nếu người nấu khống chế được nhiệt độ, áp suất sẽ tách được một số độc tố như methanol, acid, furfurol, aldehyt, acétaldehyt... Nhưng đa phần các lò nấu rượu thủ công, những chất này không được tách ra. Nói về một số nhà hàng “đặc sản rượu dân tộc” đua nhau quảng cáo với khách về hàng chục loại rượu thuốc, rượu ngâm thảo dược, ngâm động vật... có khả năng chữa bệnh, PGS.TS Thịnh cho rằng những loại này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây độc. Vì hiện nay dược liệu giả dùng ngâm rượu bán tràn lan, ngay cả dùng dược liệu thật cũng không đảm bảo vì cây cỏ hiện nay cũng nhiễm độc nhiều.

Việc quản lý rượu thủ công vẫn còn là một bài toán bỏ ngỏ. Ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm nhận định: Quản lý rượu truyền thống là một việc không dễ. Nghị định 94 được ban hành lâu nay nhưng khi đi vào cuộc sống, gần như không có hiệu quả. Đa phần hộ nấu rượu không hề biết về quy định này, các cơ quan chức năng cũng không đủ sức để quản hết. Theo quy định, các nhà sản xuất phải tự chịu và tự kiểm định chất lượng sản phẩm rượu theo từng lô khi đưa ra thị trường nhưng thực tế không phải doanh nghiệp nào cũng chấp hành hoặc có làm cũng không phải với 100% sản phẩm.

Ông Hoàng Đại Nghĩa, Đội trưởng Đội QLTT số 14 cho biết, sự việc bắt lô hàng ngày 9/6/2015 đã được xử lý nghiêm bằng việc phạt hành chính với tổng số tiền lên đến 22 triệu đồng, đồng thời tiêu hủy hoàn toàn số rượu vi phạm trên. Ông Nghĩa cũng khuyến cáo, người tiêu dùng tuyệt đối không được uống những loại rượu nói trên bởi chưa được qua kiểm định chất lượng. Về khía cạch quản lý nhà nước, ông Nghĩa cho rằng, để kiếm soát tốt được rượu sản xuất theo phương pháp thủ công, cần sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, nơi có các cơ sở sản xuất. Đồng thời, lực lượng QLTT sẽ tiếp tục vào cuộc quyết liệt hơn nữa, kiên quyết xử lý mạnh tay và tận gốc đối với những loại rượu không có giấy phép, không có công bố chất lượng, ở cả khâu bán lẻ đến bán buôn.

Ông Nghĩa cũng cho rằng, việc quản lý rượu thủ công, rượu nhập lậu nói chung rất cần sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền địa phương, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, lực lượng QLTT… Có nhu vậy, Nghị định 94 mới thực sự được thực thi, góp phần đưa đến một thị trường rượu an toàn cho người tiêu dùng.