Giải pháp giảm thiểu tai biến y khoa

Năm 2016, một số vụ tai biến y khoa đã xảy ra. Trả lời câu hỏi của báo chí về giải pháp giảm thiểu sự việc này, ngày 26/12, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, Luật Khám bệnh, chữa bệnh 40/2009/QH12 đã nêu rõ khái niệm về tai biến y khoa: Tai biến trong khám bệnh, chữa bệnh là hậu quả gây tổn hại đến sức khỏe, tính mạng của người bệnh do sai sót chuyên môn kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh hoặc rủi ro xảy ra ngoài ý muốn trong khám bệnh, chữa bệnh mặc dù người hành nghề đã tuân thủ các quy định chuyên môn kỹ thuật.

Tuy nhiên, tai biến có thể là do rủi ro xảy ra ngoài ý muốn. Mà nghề y là một nghề đặc biệt, đối tượng cung cấp hay tiếp nhận dịch vụ khám, chữa bệnh đều là con người mà con người thì “nhân vô thập toàn”, vì vậy việc xảy ra các tai biến trong quá trình khám, chữa bệnh luôn có khả năng xảy ra.

Một số nghiên cứu dựa trên bằng chứng được báo cáo (của ĐH John Hopkins, được CNN công bố): Tại Mỹ, đất nước được coi là có nền y học tiên tiến bậc nhất thế giới, sai sót y khoa là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3 sau viêm phổi và ung thư, với số lượng được báo cáo là 251.454 ca/năm, và con số thực tế có khả năng cao hơn nhiều. Tại Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào về vấn đề này, nhưng các vụ việc tai biến xảy ra được cho là do sai sót chuyên môn vẫn được báo chí đưa tin rất nhiều, mà gần đây nhất là vụ mổ nhầm chân của bệnh viện (BV) Việt Đức.

Đối với các trường hợp mà các phương tiện truyền thông đề cập đến, Bộ Y tế đều khẩn trương, nghiêm túc chỉ đạo xem xét, xử lý nghiêm minh như: Vụ mổ nhầm chân ngày 9/7/2016 tại BV Việt Đức, Giám đốc BV Việt Đức đã ký quyết định tạm đình chỉ hoạt động phẫu thuật với bác sĩ Phan Văn Hậu-phẫu thuật viên chính cho người bệnh; vụ việc cháu Lê Thị Hà Vi (Đắc Lắk) bị cưa chân có thiếu sót trong quá trình điều trị do trình độ chuyên môn hạn chế, khi có diễn biến xấu không được xử trí kịp thời, Sở Y tế tỉnh Đắc Lắk đã kỷ luật Ban giám đốc bệnh viện đa khoa huyện Cư Kuin. Đồng thời, Sở Y tế cũng đưa ra khung xử phạt vi phạm hành chính đối với bệnh viện đa khoa huyện Cư Kuin theo quy định.

Người đứng đầu ngành Y tế cho rằng, để giải quyết vấn đề trên, bảo hiểm trách nhiệm chính là hình thức bảo hiểm giúp chung sức giải quyết trách nhiệm cho người hành nghề, cho cơ sở khám, chữa bệnh khi xảy ra tình huống tai biến không mong muốn đó.

Trong khuôn khổ chức năng quản lý Nhà nước, Bộ Y tế đã ban hành các văn bản chỉ đạo về vấn đề phòng ngừa, hạn chế và khắc phục sai sót y khoa như Thông tư 19/2013 yêu cầu thiết lập hệ thống quản lý chất lượng, trong đó có hoạt động báo cáo, phòng ngừa, giám sát sự cố y khoa, sai sót chuyên môn, bảo đảm an toàn người bệnh; Chỉ thị 09/CT-BYT năm 2013 về thiết lập đường dây nóng tiếp nhận phản ánh trực tiếp của người dân; quyết định ban hành hướng dẫn chuyên môn, phác đồ điều trị của bệnh, quy trình kỹ thuật thuộc chuyên ngành; hướng dẫn soạn thảo và ban hành 26 quy trình chuyên môn khám bệnh chữa bệnh, hướng dẫn soạn thảo quy trình thực hành chuẩn trong lĩnh vực xét nghiệm làm cơ sở để thực hiện giám sát tuân thủ, kiểm định chất lượng lâm sàng…

Bộ Y tế đang tiếp tục xây dựng Thông tư hướng về quản lý rủi ro, sự cố y khoa tự nguyện, trong đó chú trọng việc thiết lập hệ thống thu thập, báo cáo rủi ro sự cố bắt buộc và tự nguyện trong bệnh viện, dự kiến sẽ ban hành trong năm 2017. Đồng thời, Bộ đang xây dựng chuẩn chất lượng bệnh viện, các chuẩn chất lượng chuyên môn (hiện xây dựng được cho một số chuyên ngành như đơn vị đột quỵ, mổ đục thủy tinh thể…); thiết lập tổ chức chứng nhận chất lượng bệnh viện độc lập thực hiện việc đánh giá, giám sát, kiểm định chất lượng bệnh viện một cách khách quan và được chuẩn hóa; đào tạo, tập huấn thay đổi văn hóa an toàn người bệnh, thay đổi tư duy xử phạt, quy lỗi cá nhân sang khuyến khích báo cáo tự nguyện.

Ngoài ra, Bộ Y tế tiếp tục phối hợp với Bộ Tài chính để nghiên cứu, xây dựng các hướng dẫn, quy định cụ thể mức bảo hiểm, định mức cơ sở dữ liệu khác nhau về mức rủi ro, mức trách nhiệm bảo hiểm theo vụ việc, chuyên khoa/đa khoa, hạng bệnh viện..., giúp chung sức giải quyết trách nhiệm cho người hành nghề, cho cơ sở khám, chữa bệnh khi xảy ra tình huống tai biến không mong muốn.