Chưa bao giờ vụ kiện các công ty sản xuất hóa chất Mỹ của các nạn nhân chất độc da cam/điôxin Việt Nam lại nhận được sự quan tâm, ủng hộ của người dân trên toàn thế giới như hiện nay. Ông Trớc Sơ-xi, cựu chiến binh Mỹ từng đóng quân tại Sài Gòn từ năm 1967 đến 1968 và hiện là Đại diện Quỹ Tưởng niệm cựu chiến binh Mỹ (VVMF) tại Việt Nam là một trong số đó. Ông vừa dành cho phóng viên báo Hànộimới cuộc phỏng vấn:

- PV: Là một trong những cựu binh Mỹ sống ở Việt Nam gần 10 năm nay để tham gia các hoạt động nhân đạo, ông có nhận xét gì về những hậu quả chiến tranh trên đất nước chúng tôi?

- Ông Trớc Sơ-xi: Gần 10 năm là khoảng thời gian không dài, không ngắn nhưng cũng đủ để tôi cảm nhận được những mất mát và hy sinh mà người dân Việt Nam đang phải gánh chịu sau gần 30 năm chiến tranh qua đi. Đặc biệt là nỗi đau của gần 5 triệu nạn nhân chất độc da cam/điôxin, trong đó có những trẻ em vô tội, không hề biết đến chiến tranh nhưng lại phải chịu hậu quả khốc liệt của nó. Tôi thiết nghĩ, ít nhất Chính phủ Mỹ cũng nên làm gì đó để giúp đỡ các nạn nhân chất độc da cam/điôxin Việt Nam, chưa cần phải chứng minh được 100% về tác hại của nó hay phải đưa ra những bằng chứng khoa học rõ ràng.

- PV: Việc ông trở lại Việt Nam có phải là tình cờ?

- Ông Trớc Sơ-xi: Lần đầu tiên tôi trở lại Việt Nam vào năm 1992 qua một công ty du lịch và tôi đã thực hiện chuyến đi dọc đất nước này từ Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh, Đà Lạt, Đà Nẵng ra Hà Nội và đến một số tỉnh khác... Trước đó, tôi cũng rất muốn trở lại Việt Nam nhưng không đi được vì khi đó Chính phủ Mỹ đang thực hiện lệnh cấm vận. Năm 1994, một tổ chức cựu chiến binh Mỹ cần một cựu chiến binh đến làm dự án ở Bệnh viện Nhi Thụy Điển và tôi là người được chọn

- Đó là lần thứ hai tôi trở lại Việt Nam. Từ năm 2000 trở lại đây tôi làm Đại diện của VVMF tại Việt Nam với các dự án rà phá bom mìn tại Quảng Trị. Như vậy tôi đã sống và gắn bó với đất nước và người dân Việt Nam gần 10 năm nay rồi!

- PV: Quảng Trị là một trong những tỉnh có số nạn nhân chất độc da cam/điôxin lớn nhất ở Việt Nam. Vậy, lý do nào khiến VVMF chỉ tiến hành các dự án rà phá bom mìn, chứ không phải các dự án hỗ trợnạn nhân chất độc da cam?

- Ông Trớc Sơ-xi: Mỗi tổ chức chỉ có thể làm tốt một lĩnh vực vì nó phụ thuộc vào nguồn kinh phí và chuyên môn kỹ thuật. Mặc dù không trực tiếp tham gia các dự án hỗ trợ nạn nhân chất độc da cam/điôxin, nhưng VVMF tại Việt Nam luôn ủng hộ tích cực các hoạt động nhân đạo trong lĩnh vực này, đặc biệt là vụ kiện các công ty hóa chất Mỹ của các nạn nhân chất độc da cam/điôxin Việt Nam.

- PV: Về cá nhân, ông đã và đang làm gì để giúp các nạn nhân chất độc da cam/điôxin Việt Nam?

- Ông Trớc Sơ-xi: Tôi thường nói chuyện, tiếp xúc với các nhân viên ĐSQ Mỹ hay những người có tiếng nói “trọng lượng” đối với Chính phủ Mỹ để họ hiểu và cảm thông với các nạn nhân chiến tranh Việt Nam. Tôi cũng hay viết thư trao đổi với các tổ chức nước ngoài nhằm kêu gọi sự giúp đỡ và đã có nhiều tổ chức gửi tiền ủng hộ; hay mỗi khi có đoàn du khách Mỹ sang muốn tìm hiểu về Việt Nam, tôi sẵn sàng làm hướng dẫn viên cho họ... Qua đó tôi muốn họ hiểu hơn về đất nước và con người Việt Nam để họ kêu gọi các tổ chức quốc tế khác cùng giúp đỡ các nạn nhân chiến tranh.

- PV: Vậy theo ông, các nạn nhân chất độc da cam/điôxin Việt Nam cần làm gì để có thể thắng trong vụ kiện này?

- Ông Trớc Sơ-xi: Đây là vụ kiện tương đối phức tạp và có thể mất nhiều thời gian. Nếu phán quyết của tòa án (dự kiến vào ngày 11-10) không có lợi cho phía Việt Nam, chúng ta vẫn có thể tiếp tục kiện. Việc hàng triệu, hàng triệu người dân trên toàn thế giới đang cùng nhau ký tên ủng hộ vào trang web: http://petitionoline.com/AOVN/ của ông Len An-đít sẽ có tác động lớn tới tòa án. Chính vì vậy, chúng ta phải kiên trì và tin tưởng rằng chúng ta sẽ thắng!

- PV: Xin cảm ơn ông!

HNM