Trang sử mới cho Colombia

Theo nội dung thỏa thuận đã được ký kết tại La Habana (Cuba), FARC sẽ giải giáp vũ khí theo 3 giai đoạn: 30% vũ khí sẽ được giao nộp trong 90 ngày, 30% tiếp theo sẽ được giao trong 120 ngày và số còn lại trong vòng 150 ngày. Chính phủ Colombia cho biết, FARC sẽ phải giao nộp tất cả vũ khí cho đại diện của Liên hợp quốc. Cơ chế 3 bên gồm Chính phủ Colombia, FARC và nhóm quan sát viên Liên hợp quốc với các thành viên chủ yếu đến từ khu vực Mỹ Latinh sẽ có mặt tại 8 khu lán trại và 23 khu vực vành đai chuyển tiếp nhằm thúc đẩy quá trình tái hội nhập xã hội của các tay súng sau khi giải giáp.

Chính phủ Colombia cũng phải thực thi nhiều chính sách. Trước mắt, Bogota phải xây dựng một kế hoạch cải cách nông thôn toàn diện nhằm xóa đói giảm nghèo, thực thi bình đẳng và bảo đảm đầy đủ quyền lợi của người nông dân. Tiếp theo, chính quyền Tổng thống Juan Manuel Santos phải đưa ra lộ trình thúc đẩy dân chủ để mở đường cho lực lượng chính trị mới của Colombia, bao gồm cả FARC tham gia chính trường. Việc tái hòa nhập các du kích vào đời sống dân sự, kinh tế và xã hội Colombia cũng là một ưu tiên cao.

Để đi đến thỏa thuận này, hai bên đã phải vượt qua một chặng đường không ít nhọc nhằn. Ba tiến trình hòa bình trước đó với FARC đã kết thúc thất bại. Trong đó, có những giai đoạn xung đột tái bùng phát với sự tham gia của cả nhóm phiến quân cánh tả và bán quân sự cánh hữu. Các băng đảng ma túy, nhân cơ hội, cũng châm ngòi bạo lực gia tăng tại quốc gia sản xuất cocaine lớn nhất thế giới này. Hiện bản thỏa thuận giữa Chính phủ Colombia và FARC cần phải thông qua một cuộc trưng cầu dân ý, dự kiến được tổ chức vào ngày 2-10 tới, mới có hiệu lực.

Trong sự kiện mà Tổng thống J.Santos đánh giá là “quan trọng hơn bất cứ cuộc tổng tuyển cử nào”, bản thỏa thuận phải nhận được ít nhất 13% cử tri, tương đương 4,4 triệu người ủng hộ. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, tỷ lệ người dân tán thành bản thỏa thuận hòa bình vừa ký kết cao hơn rất nhiều. Hầu hết cuộc thăm dò dư luận gần đây đều cho thấy, có tới trên 70% số phiếu ủng hộ so với dưới 20% phản đối.

Như vậy, cánh cửa để Colombia bước sang một trang lịch sử mới đang mở rộng. “Cơn ác mộng” về các cuộc xung đột vũ trang kéo dài nửa thế kỷ với FARC, cướp đi sinh mạng của 260.000 người, khiến 45.000 người mất tích, khoảng 6,6 triệu người đã phải rời bỏ nhà cửa tại đất nước có trên 47 triệu dân này đang lùi vào quá khứ. Đáng nói là, thành công của thỏa thuận với FARC sẽ tạo ra tiền đề để Chính phủ Colombia tiếp tục theo đuổi cuộc hòa đàm với Quân đội giải phóng quốc gia Colombia (ELN), nhóm vũ trang lớn thứ hai ở nước này với khoảng 3.000 tay súng. Dù tiến trình đối thoại để tiến tới một thỏa thuận hòa bình tương tự như thỏa thuận với FARC đã được Chính phủ và ELN tiến hành 3 năm nay với vai trò trung gian hòa giải của Cuba nhưng vẫn chưa đi tới đích.

Xét tổng thể các điều khoản đã đề ra trong thỏa thuận, có thể thấy được đây là một văn bản mang lại lợi ích và tương lai cho cả FARC và người dân Colombia - điều mà các nhà phân tích quốc tế cho rằng, phía ELN nên tham khảo. Nói cách khác như Trưởng đoàn đàm phán của Chính phủ Colombia Humberto de la Calle: “Cách tốt nhất để chiến thắng một cuộc chiến là thảo luận về hòa bình”.