Ý tưởng “lạ” của Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam

Thật bất ngờ khi mùa diễn cho thiếu nhi năm nay lại có sự góp mặt của Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam với một chương trình giao hưởng thính phòng chuẩn mực. Sự kén khán giả đại chúng của những chương trình hòa nhạc hàn lâm lâu nay ở Việt Nam khiến người trong giới không khỏi thở dài. Nhưng, phía Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam chưa bao giờ nản lòng. Thêm nữa, việc tiếp cận với thiếu nhi, đưa âm nhạc bác học đến gần các em nhỏ là một mong mỏi từ lâu của dàn nhạc hàn lâm hàng đầu nước nhà. Hơn ai hết, họ biết được tác dụng của âm nhạc giao hưởng thính phòng đối với việc giáo dục và nuôi dưỡng tâm hồn, trí tuệ của trẻ em - điều mà khoa học đã chứng minh. Chọn tác phẩm của nhà soạn nhạc người Đức Richard Strauss: "Những trò chơi khăm thú vị của Till Eulenspiegel" làm "đinh" cho chương trình này, nhà tổ chức cho thấy ý tưởng chọn lựa "gia vị" phù hợp với thiếu nhi.

Về mặt chất lượng, tác phẩm thuộc thể loại giao hưởng thơ, nằm trong số những tác phẩm nổi bật nhất của Strauss - người gắn liền với những "thi phẩm bằng âm thanh từ nhạc cụ" hay nhất thế giới. Till Eulenspiegel là một nhân vật dân gian của Đức, được truyền tụng bởi có tài "lỡm" các tầng lớp hách dịch, cường quyền và lố bịch trong xã hội. Nói để dễ hiểu thì nhân vật này khá tương đồng với Trạng Quỳnh của Việt Nam. Bằng sự tài trí, dí dỏm, thông minh, nhân vật này đã giải quyết nhiều tình huống éo le, mạo hiểm mà không ai có thể "chơi" lại được, để lại cho đời hàng trăm giai thoại. Ở Việt Nam, nhân vật Trạng Quỳnh được các em nhỏ yêu thích, khâm phục bao nhiêu thì ở Đức, Till Eulenspiegel được quý mến như vậy. Richard Strauss viết tác phẩm "Những trò chơi khăm thú vị của Till Eulenspiegel" dựa trên cảm hứng từ nhân vật này và những giai thoại xung quanh đó. Về mặt thời lượng, giao hưởng thơ kéo dài khoảng gần 20 phút, rất vừa sức trẻ em.

Đó là suy nghĩ của những người am hiểu về nhạc giao hưởng và có ý tìm hiểu về tác phẩm "Những trò chơi khăm của Till Eulenspiegel". Còn đối với thiếu nhi, để tạo ra sự hấp dẫn đối với các em thì cần phải tạo ra sự náo nhiệt của âm thanh, sự rực rỡ của sắc màu. Nếu ai đó đã nghe bản giao hưởng thơ này, do các dàn nhạc danh tiếng trên thế giới biểu diễn hoặc do Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam thể hiện hồi tháng 3 vừa qua, hẳn có chút e dè về sức hút ngay lập tức đối với các em nhỏ. Thế nên, ở đêm diễn tới đây sẽ là một phiên bản "Những trò chơi khăm thú vị của Till Eulenspiegel" mang chất Việt Nam, với sự xuất hiện của NSƯT Như Lai trong vai trò người dẫn chuyện và hóa thân vào chính nhân vật Till Eulenspiegel, tạo cầu nối đưa các em nhỏ đến với tác phẩm. Nghệ sĩ Như Lai sẽ tìm cách thu hút sự chú ý của các em nhờ bộ trang phục đặc trưng của nhân vật dân gian Đức với chiếc mũ trùm đầu ngộ nghĩnh, kéo chiếc xe cổ, dẫn các em vào cuộc phiêu lưu của Till Eulenspiegel. Khi thì anh kết hợp với Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam giới thiệu chức năng của từng nhạc cụ, nhấn mạnh vai trò của chúng trong tác phẩm, có lúc lại vào vai Till Eulenspiegel chơi khăm mấy bà bán hàng ở chợ hoặc trêu ghẹo các cô gái như trong tác phẩm giao hưởng đề cập. Có thể, anh sẽ kéo các em nhỏ tham gia vào hoạt cảnh, chơi nhạc cụ hay chỉ huy cả dàn nhạc. "Chọn chi tiết thú vị, diễn những hành động ngộ nghĩnh, vui nhộn nhưng không ngoài đặc trưng của nhân vật thì chắc sẽ hấp dẫn được các em nhỏ", NSƯT Như Lai nói.

Tuy nhiên, trong chương trình này, âm nhạc vẫn là nhân tố chính, bởi vậy, nghệ sĩ Như Lai chỉ xuất hiện ở phần đầu để tạo sự hình dung về nhân vật và tác phẩm, sau đó dàn nhạc sẽ chơi trọn vẹn tác phẩm và nghệ sĩ của chúng ta sẽ xuống khán đài cùng chiếc máy quay để ghi lại hình ảnh vui vẻ ở phía dưới. Tham gia trình diễn là những nghệ sĩ hàng đầu của Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam dưới sự dẫn dắt của nhạc trưởng gạo cội Honna Tetsuji.

Chương trình hòa nhạc "Những trò chơi khăm thú vị của Till Eulenspiegel" diễn ra vào 15h và 20h ngày 31-5 tại Phòng hòa nhạc lớn Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam (77 Hào Nam, Hà Nội), dành cho cả gia đình và có thêm giới hạn là trẻ ở độ tuổi từ 8 trở lên.