Dựng tuồng “Sơn Hậu hồi 2” cho người trẻ

“Sơn Hậu” là vở tuồng khuyết danh tác giả, nội dung hoàn toàn hư cấu, không có kịch bản gốc, lưu hành trên cả nước với nhiều dị bản. Đây là một trong những vở diễn được các đoàn dàn dựng nhiều nhất và với mỗi nghệ sĩ đều phải trải nghiệm qua các nhân vật trong “Sơn Hậu” mới được coi là thành nghề. Nhà hát Tuồng Việt Nam cũng đã nhiều lần dàn dựng tác phẩm thành công trên sân khấu, làm nên tên tuổi của những nghệ sĩ hát bội bậc thầy. Lần dàn dựng này do NSND Hoàng Khiềm phục hồi, nằm trong kế hoạch bảo tồn các tác phẩm sân khấu cổ truyền của Nhà hát, đồng thời đưa nghệ thuật tuồng tiếp cận công chúng trẻ.

Theo bản dựng này, “Sơn Hậu” được chia làm hai hồi với hai buổi diễn. Trước khi đến với vở diễn hồi 2, khán giả được nghe giới thiệu sơ lược về hồi 1 để hiểu rõ hơn bối cảnh. Câu chuyện xảy ra khi vua Tề già yếu, Thái sư Tạ Thiên Lăng cùng anh em âm mưu chiếm ngôi, tống giam Thứ phi Phàn Phượng Cơ vào ngục. Hai vị tướng trung thành là Khương Linh Tá cùng Đổng Kim Lân quyết khôi phục lại nhà Tề, cùng bà Nguyệt Hạo (chị cả của anh em họ Tạ, vốn cũng là một thứ phi của vua Tề) giải thoát Thứ phi Phàn Phượng Cơ và hoàng tử mới sinh khỏi ngục. Việc bại lộ, Khương Linh Tá ở lại chống đỡ và bị chém đầu, Đổng Kim Lân đưa được thứ phi và hoàng tử về thành Sơn Hậu. Hồi 2 của vở tuồng là câu chuyện 10 năm sau, khi hoàng tử đã lớn khôn, Đổng Kim Lân dưới ngọn cờ hưng binh phục quốc đã chiêu hiền đãi sĩ, rèn luyện binh mã, tích thảo dồn lương chờ ngày khôi phục nhà Tề. Tạ Thiên Lăng lo sợ, sai các em mang quân đi đánh dẹp, dùng cả thủ đoạn bắt mẹ của Đổng Kim Lân làm con tin. Nhưng một lần nữa nhờ sự giúp đỡ của bà Nguyệt Hạo, vờ bị bắt đã đổi lại mẹ Kim Lân. Quân Sơn Hậu mạnh mẽ tấn công, tiêu diệt hoàn toàn quân Tạ, bắt Tạ Thiên Lăng về quê. Hoàng tử lên ngôi vua.

Với khán giả trẻ hầu hết chưa biết đến vở tuồng này, hoặc chưa xem hồi 1 thì khi bước vào “Sơn Hậu hồi 2" vẫn có thể hiểu được nội dung, các tình huống và tình tiết nhờ sự biên tập khéo léo của ê kíp. “Chúng tôi cố gắng giữ lại nguyên vẹn trình tự, cốt truyện, diễn biến, các tuyến nhân vật kinh điển và quen thuộc với công chúng, chỉ chỉnh lý những phần rườm rà, rút cho lời thoại gọn, dễ hiểu hơn” - NSND Hoàng Khiềm cho biết. Hồi 2 vở diễn trong khoảng 2 tiếng rưỡi, lớp diễn viên trẻ của Nhà hát có thể nói đã làm tròn vai. Để lại ấn tượng nhất là nghệ sĩ Trần Long vai Đổng Kim Lân, khi thì dũng mãnh, kiên cường quyết đấu với anh em họ Tạ, khi lại tình cảm, trầm ai trước tình cảnh mẹ bị bắt, ép mình phải chọn lựa cứu mẹ hoặc giữ thành. Vì là vở tuồng mẫu mực, nên khán giả được tiếp cận tất cả những trò diễn, đặc điểm đặc sắc của nghệ thuật tuồng truyền thống. Từ cách tạo hình các nhân vật như trung thần - sắc mặt đỏ, nịnh thần - sắc mặt xám, võ tướng - áo giáp cắm cờ lệnh sau lưng, đến các lối múa, đi đứng gồm những động tác bê, xiên, lỉa, lăn, hay điệu hát xuân, ai đều hội tụ ở đây với cường độ cao.

Có nhiều vai chưa thể đạt được độ chuẩn mực, dứt khoát trong động tác diễn và giọng hát. Song, đây là nỗ lực đáng khen ngợi của các diễn viên trẻ như: Xuân Tùng, Ngọc Hân, Hiền Trang, Xuân Vũ, Song Trường, Việt Nam… Họ chính là những người tiếp tục giữ lửa cho kịch nghệ truyền thống, truyền đến khán giả cùng lứa cái hay, cái đẹp của nghệ thuật tuồng dân tộc...