Vướng mắc đang chờ... tháo gỡ

Hệ lụy từ một bản án chưa đúng

Đầu những năm 1990, UBND xã Khương Đình, huyện Thanh Trì (nay là phường Khương Đình, quận Thanh Xuân) đã bán đất cho các hộ dân xây nhà để ở. Khi bán đất, UBND xã vẽ sơ đồ các lô đất, kèm theo thông báo giao đất cho các hộ, trên bản thông báo này có dấu của UBND xã. Để có được đất, người dân phải nộp tiền cho UBND xã chứ không phải tự ý lấn chiếm. Hàng loạt cán bộ xã Khương Đình đương nhiệm ngày ấy đã phải đứng trước "vành móng ngựa" với tội danh "Vi phạm các quy định về quản lý và bảo vệ đất đai" tại bản án hình sự sơ thẩm số 757 ngày 28 và 29-9-1995. Tuy nhiên, số phận nhà, đất của các hộ dân đã được xã "bán" từ đó đến nay vẫn chưa được định đoạt vì trong bản án 757 tuyên thu hồi phần đất bán trái thẩm quyền, giao về cho địa phương quản lý… nhưng trên thực tế không cấp nào thực hiện.

Đến nay, bản án Giám đốc thẩm của TAND Tối cao đã tuyên hủy phần quyết định liên quan đến phần đất của bản án hình sự sơ thẩm 757, nhưng vẫn chưa cấp nào hướng dẫn người dân làm hồ sơ cấp giấy chứng nhận… Trong khi đó, liên quan đến đất của Đầm Hồng, không phải chỉ riêng tổ dân phố 9 của phường Khương Đình mà hàng loạt các hộ dân ở tổ dân phố 22, 22A phường Khương Trung cũng trong tình trạng tương tự. Bà Hoàng Thị Kim Dung, tổ trưởng tổ dân phố 9, phường Khương Đình bức xúc: Suốt 25 năm qua, người dân sống tại khu vực Đầm Hồng chịu nhiều thiệt thòi do không được cấp "sổ đỏ". Việc này kéo theo hệ lụy là người dân không được nhập khẩu, không được đăng ký khai sinh, khai tử tại địa chỉ mình ở… Học sinh, người khám chữa bệnh phần lớn đều trong tình cảnh trái tuyến, người dân như bị bỏ rơi… Trong khi đó, hệ thống chính trị tại đây vẫn được hình thành đầy đủ, người dân vẫn phải đóng góp nghĩa vụ với Nhà nước…

Theo các tài liệu lưu giữ của UBND phường Khương Đình, căn cứ tờ bản đồ số 7 đo vẽ năm 1990 và sổ địa chính lập năm 1994 thì khu đất của tổ dân phố 9, phường Khương Đình có nguồn gốc là đất đầm do UBND xã Khương Đình, huyện Thanh Trì quản lý. Từ năm 1990 đến cuối năm 1992, lãnh đạo xã Khương Đình đã chỉ đạo cán bộ xã bán 17.680m2 đất trái pháp luật tại khu vực Đầm Hồng, Đầm Sen nên tại bản án 757, TAND TP Hà Nội đã quyết định: "Thu hồi toàn bộ số đất tại khu vực Đầm Hồng, Đầm Sen và 2.500m2 đất (về danh nghĩa cấp cho E26 Phòng không) các bị cáo đã mua đi, bán lại bất hợp pháp. Giao chính quyền địa phương quản lý và giải quyết theo thẩm quyền". Tuy nhiên, bản án không xác định rõ tọa độ, mốc giới, diện tích đất giao trái thẩm quyền và đây là quyết định không đúng quy định vì theo Luật Đất đai năm 1993 thì Tòa án không có thẩm quyền thu hồi đất. Do vậy, các quyền lợi liên quan đến đất đai của các hộ dân ở đây đều bị "treo", nhưng có một điều lạ là vẫn có rất nhiều nhà cao tầng mọc lên ở khu vực này?

Chờ hướng dẫn của cơ quan chức năng…

Trước thực trạng các hộ dân không được cấp giấy chứng nhận vì vướng bản án 757, ngày 8-2-2013, bà Hoàng Thị Kim Dung đại diện các hộ dân ở tổ 9 phường Khương Đình đã có đơn đề nghị TAND Tối cao xem xét theo thủ tục Giám đốc thẩm đối với bản án 757. Tại Quyết định giám đốc thẩm số 67/2014/HS-GĐT ngày 24-11-2014, Tòa Hình sự, TAND Tối cao đã quyết định: "Hủy bản án hình sự sơ thẩm số 757 của TAND TP Hà Nội và đình chỉ vụ án hình sự về phần quyết định "Thu hồi toàn bộ số đất tại khu vực Đầm Hồng, Đầm Sen và 2.500m2 đất (về danh nghĩa cấp cho E26 Phòng không) các bị cáo đã mua đi, bán lại bất hợp pháp. Giao cho chính quyền địa phương quản lý và giải quyết theo thẩm quyền".

Tiếp tục đi tìm quyền lợi của mình, đầu năm 2015, các hộ dân đã gửi đơn đến các cấp, đề nghị được hướng dẫn làm thủ tục để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở. Tiếp thu ý kiến của các hộ dân, UBND phường Khương Đình đã báo cáo UBND quận Thanh Xuân và UBND quận Thanh Xuân đã báo cáo UBND thành phố, xin ý kiến chỉ đạo về việc quản lý, sử dụng đất tại tổ dân phố 22, 22A phường Khương Trung và tổ 9 phường Khương Đình theo Quyết định giám đốc thẩm số 67/2014/HS-GĐT của Tòa Hình sự, TAND Tối cao. Ngày 11-3-2015, UBND TP Hà Nội đã có Văn bản số 1626/UBND-TNMT, cho phép UBND quận Thanh Xuân tổng hợp hồ sơ liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất và thực hiện điều tra, khảo sát tình hình quản lý, sử dụng đất, đối tượng sử dụng đất và các thông tin có liên quan đến các tổ dân phố nêu trên. Bên cạnh đó, UBND thành phố còn giao Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố chủ trì cùng các sở, ngành liên quan và UBND quận Thanh Xuân mời các cơ quan khối nội chính có liên quan tham gia đề xuất việc thực hiện công tác quản lý đất đai để tháo gỡ vướng mắc, giải quyết khó khăn trong quản lý đất tại các tổ dân phố nêu trên.

Về việc này, ông Vương Xuân Hải, nguyên Phó Chủ tịch UBND phường Khương Đình cho biết: Theo số liệu khảo sát từ năm 2011, tổ dân phố 9 có 293 trường hợp chưa được cấp sổ đỏ vì thuộc phần đất nằm trong bản án 757 và sử dụng đất công không đúng quy định, gây nhiều khó khăn cho địa phương trong công tác quản lý nhà nước về đất đai. Thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố, hiện UBND phường đang điều tra, khảo sát để sớm có số liệu báo cáo các ban, ngành hữu quan. Đây là nguyện vọng chính đáng, rất cần được các ban, ngành quan tâm xem xét để bảo đảm quyền lợi của người dân và ổn định khu dân cư.