Festival Macca đầu tiên tại Việt Nam

Sau hơn 10 năm được nghiên cứu và trồng thử nghiệm tại Việt Nam, cây Macca đã chứng minh được nhiều lợi thế đặc biệt, và đang trở thành cơ hội đầu tư lớn dưới nhiều giác độ như sản xuất cây giống, chế biến thực phẩm cao cấp, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm…, cũng như nhiều ngành sản xuất khác. Festival do Ban chỉ đạo Tây Bắc, Viện nghiên cứu và phát triển công nghệ nông lâm nghiệp Thành Tây và Công ty IDT cùng phối hợp tổ chức.

Kể từ năm 2002, cây Macca đã được đưa về VN để khảo nghiệm. với sự đóng góp công sức to lớn của các nhà khoa học, các viện nghiên cứu, các cơ quan chính phủ và của người dân, việc khảo nghiệm macca đã có những thành tựu khả quan. Đến nay, đã có thể khẳng định là Việt Nam có đầy đủ các yếu tố và hoàn toàn có khả năng để phát triển cây macca thành một ngành kinh tế mới với tiềm năng vô cùng to lớn. Cụ thể, chúng ta đã xác định được các giống cây macca phù hợp (khoảng 30 dòng macca đã khảo nghiệm), cho năng suất tốt; đã xác định được các vùng canh tác phù hợp như Tây Bắc và Tây Nguyên; đã có các kết quả khảo nghiệm về phương pháp, quy trình canh tác cụ thể; đã có những hợp tác với nước ngoài trong việc phát triển cây macca...

Thực tế cho thấy, giá trị kinh tế của cây mắc ca cao gấp đôi, gấp ba cà phê, điều, hạnh nhân. Hiện nay VN đã trồng được 2.000 ha cây mắc ca trên diện tích đã được quy hoạch là 200.000 ha tại Tây Nguyên và 50.000 ha tại Tây Bắc. Mục tiêu phấn đấu đạt 200.000 tấn hạt (năm 2025), tạo ra giá trị thương mại hàng tỷ USD sau năm 2025. Theo ông Phạm Đức Tuấn, Viện Nghiên cứu & phát triển công nghệ nông lâm nghiệp Thành Tây, đối với các sản phẩm nông nghiệp chiến lược, mắc ca có lợi thế vượt trội trong tập đoàn cây công nghiệp tại khu vực Tây Nguyên và Tây Bắc bởi nhiều lý do: Thứ nhất, sản phẩm chế biến đa dạng, giàu dưỡng chất. Thứ hai, giá trị kinh tế cao. Một cây mắc ca có vòng đời khoảng 60 năm, nông dân không cần tái canh nhiều lần như cây cà phê (trung bình 20 năm phải trồng lại). Bình quân 1 ha cây mắc ca cho khoảng 3 tấn hạt, với giá bán 3,5 USD/kg hạt thô sẽ thu được 10.000 USD. Nếu qua khâu chế biến đồ hộp, giá trị của nó sẽ tăng từ 3 - 5 lần giá nguyên liệu. Một ví dụ cụ thể, hiện tại Cty Chế biến XNK nông sản - thực phẩm Đồng Nai (Donafood) đang XK sản phẩm nhân mắc ca với giá từ 15 - 18 USD/kg. Thứ ba, sản lượng mắc ca trên toàn thế giới chỉ đáp ứng được 25 - 30% nhu cầu tiêu dùng, do đó khả năng cạnh tranh của cây trồng này rất cao.

Ông Phạm Duy Thành, GĐ Cty Macadamia Điện Biên (Cty CP Thương mại -đầu tư phát triển công nghệ Quốc tế - IDT) chia sẻ: "Những cây mắc ca được trồng thí điểm tại Điện Biên cách đây 5 - 7 năm hiện rất sai quả và cho chất lượng nhân rất tốt. Từ năm 2012 đến nay, Cty đang tiếp tục đầu tư cơ sở giống và đẩy nhanh tốc độ trồng 4.000 ha theo giấy phép đầu tư đã được UBND tỉnh Điện Biên cấp. Với sự tham gia của khá nhiều doanh nghiệp từ nhập khẩu hạt, nhân mắc ca, chế biến trong nước và làm cây giống cũng như trồng cây thương phẩm, thị trường mắc ca đang ngày càng trở nên sôi động.

Trên thị trường đã xuất hiện nhiều chủng loại sản phẩm khác nhau từ các sản phẩm mỹ phẩm cao cấp nhập khẩu có sử dụng hoạt chất mắc ca tới hạt mắc ca rang, nhân mắc ca chế biến. Các sản phẩm nói trên đang chiếm được cảm tình rất lớn của người tiêu dùng do chất lượng vượt trội. Khá nhiều doanh nghiệp cũng đã đầu tư chế biến một cách bài bản. Phải kể tới đó là Donafood, macadamia Việt Nam và IDT International. Chỉ riêng IDT International đã tung ra thị trường hơn 20 chủng loại sản phẩm khác nhau từ nhân mắc ca và đang được bán rộng rãi trên thị trường. Tuy nhiên các nhà sản xuất trong nước cũng đang phải đối mặt với khó khăn rất lớn vì gần như toàn bộ nhân mắc ca nguyên liệu hiện phải nhập khẩu với giá rất cao. Trong nước, diện tích trồng mắc ca đã lên tới con số hàng nghìn song cũng chưa đủ làm giống và chỉ đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu thị trường.

Đối với chính sách phát triển cây mắc ca, Nghị định 210/2013/NĐ-CP quy định: Các dự án trồng cây mắc ca có quy mô từ 50 ha trở lên được ngân sách nhà nước hỗ trợ 15 triệu đồng/ha để xây dựng đồng ruộng, cây giống. Hỗ trợ xây dựng cơ sở SX giống cây mắc ca quy mô 500.000 cây giống/năm trở lên, mức hỗ trợ tối đa 70% chi phí đầu tư/cơ sở đx có hiệu lực từ năm 2014. Mới đây thông tư 05/2014/TT-BKHĐT hướng dẫn nghị định nói trên vừa được ban hành đã mở thêm một cánh cửa cơ hội cho cây mắc ca ở Việt Nam.

Đại diện ban chỉ đạo Tây Bắc và Viện Thành Tây cho biết, thông qua Festival mắc ca 2015 lần này, ban tổ chức mong muốn ghi nhận thêm các ý kiến đóng góp từ giới chuyên môn để xây dựng các khung chính sách mạnh hơn nữa đồng thời cũng thể hiện cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư thấy rõ việc phát triển cây mắc ca đang rất được Nhà nước, Chính phủ quan tâm. Thông qua Festival này, chúng tôi cũng mong muốn các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện về loại cây này để nhanh chóng phát triển ở Việt Nam.