Định danh tài khoản để ngăn tin xấu, độc

Bên cạnh việc đem lại nhiều ý nghĩa tích cực, mạng xã hội nói chung và Facebook nói riêng đã bộc lộ không ít bất cập. Đó là, lợi dụng môi trường “phẳng”, không ít người dùng tài khoản ẩn danh, hoặc giả mạo để tung tin sai sự thật (fake news). Thêm nữa, không ít tài khoản sử dụng tính năng livestream phát những hình ảnh, lời nói thô tục... làm ảnh hưởng và gây thiệt hại cho cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp. Việc để tồn tại các tài khoản ẩn danh, giả mạo gây khó khăn cho cơ quan chức năng của Việt Nam trong việc đưa ra biện pháp xử lý với những đối tượng tung tin sai sự thật gây nguy hại cho cộng đồng.

Để ứng phó với vấn đề này, tại kỳ họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội phiên thứ 36 diễn ra tháng 8 vừa qua, lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông đang yêu cầu Facebook phải triển khai định danh tài khoản người sử dụng tại Việt Nam. Việc này trước mắt áp dụng tại 2 thành phố lớn là thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và chỉ cho phép các tài khoản định danh mới được livestream. Cụ thể, Bộ đề nghị Facebook triển khai cấp nhanh xác thực dấu tích xanh (còn gọi là blue tick) cho các fanpage (trang web của người hâm mộ, người yêu thích) chính thức của một số đơn vị, cá nhân có nguyện vọng...

Như vậy, vấn đề định danh tài khoản người dùng mạng xã hội đã được cơ quan quản lý nhà nước đặt ra. Việc định danh trên môi trường mạng là để xác định cá nhân, hoặc tổ chức nào đó thực hiện giao dịch, hoạt động dựa trên các thông tin xác thực, có căn cứ để xác định cá nhân, tổ chức đó là có thật và duy nhất. 

Tuy nhiên, vẫn tồn tại thực trạng các tài khoản ẩn danh, giả mạo hoạt động; thậm chí chính các tài khoản giả mạo tiến hành “chiến dịch” báo cáo (report), tấn công (hack) tài khoản chính chủ. Từng là nạn nhân bị giả mạo tài khoản, anh Nguyễn Hữu Tú (ở chung cư Tràng An Complex, phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy) cho biết, sau khi phải xác thực giấy tờ cá nhân, mất 7 ngày sau anh mới sử dụng lại được tài khoản Facebook của mình. Không may mắn như anh Tú, chị Phạm Thu Hương, ở phố Linh Lang, phường Cống Vị, quận Ba Đình bị tấn công tài khoản và dù đã xuất trình giấy tờ cá nhân để xác thực, nhưng tài khoản vẫn không được cấp lại...

“Việc yêu cầu Facebook định danh tài khoản người dùng là cần thiết và thực hiện được. Và việc được định danh, xác thực điện tử chính là cách giúp bảo vệ người dùng...” - ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam cho biết. Tuy nhiên, lãnh đạo Hiệp hội Internet Việt Nam cũng lưu ý, triển khai việc định danh tài khoản không khó, mà vấn đề ở chỗ phải tính toán được các yếu tố liên quan đến định danh (điều kiện để định danh, quy định pháp luật trong nước, sau đó là các cam kết quốc tế...) và đặc biệt là sự quyết tâm, quyết liệt trong triển khai, yêu cầu thực hiện.

Trước đó, tại một hội thảo hồi cuối tháng 8-2019 do chuyên trang ICT news - Báo điện tử Vietnamnet tổ chức, ông Lã Hoàng Trung - Giám đốc Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết, Bộ đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng dự thảo nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử áp dụng cho tổ chức, cá nhân tham gia giao dịch điện tử với các cơ quan, tổ chức. Các quy định này hướng đến việc quy định giá trị pháp lý của định danh điện tử; quy định các thông tin để định danh cá nhân; quy định về các phương thức xác thực điện tử được sử dụng, trong đó sẽ sử dụng phương thức xác thực đang phổ biến trên thế giới và tại Việt Nam như OTP, số điện thoại, chữ ký số, sinh trắc học…