Du lịch DMZ - hành trình trên “tọa độ lửa”

Bảo tàng sân bay Tà Cơn

Nằm giữa “khúc ruột miền Trung” - nơi có mật độ khá dày đặc các di sản thế giới, người Quảng Trị vẫn có thể tự hào với một “vỉa” du lịch khá nổi tiếng, lại rất đặc biệt vì không thể tìm thấy ở bất kỳ một tour nào khác trong cả nước: Du lịch vùng phi quân sựDMZ (Demilitarized Zone) - hành trình về “tọa độ lửa” của chiến trường xưa. Đó là một dạng du lịch với nội dung thông tin chiến tranh, du lịch hồi tưởng, hoài niệm về một vùng ký ức đầy duyên nợ chưa xa.

Tour DMZ xuất phát từ thị xã Đông Hà lên phía Tây Quảng Trị theo đường 9 - con đường lịch sử từng được người Mỹ chọn làm vị trí trọng yếu trong suốt cuộc chiến tranh.

Tiếp tục theo đường 9 vượt qua ngã ba Đakrông, người ta gặp một thực thể của đường Trường Sơn huyền thoại ở km 48, du khách sẽ đến căn cứ Khe Sanh, sây bay Tà Cơn - một trọng điểm của DMZ tour, cũng là một địa chỉ mà các CCB Mỹ rất muốn tìm đến (Cái bẫy Khe Sanh trong chiến lược của người Mỹ là một tập đoàn phòng ngự hình tam giác nằm trong một lòng chảo, gồm cứ điểm Khe Sanh - Chi khu quân sự Hướng Hóa - Căn cứ Làng Vây. Nó được ví như “một miếng pho mát cài trong cái bẫy khổng lồ của tướng Oét-mo-len, với tham vọng trở thành “thỏi nam châm” thu hút các đơn vị quân chủ lực giải phóng để hỏa lực của không quân và pháo binh Mỹ tiêu diệt). Tại đây có các cứ điểm nổi tiếng mà những CCB Mỹ từng tham chiến tại Khe Sanh sẽ không bao giờ quên: Đồi 811 Bắc và Nam, đồi 801, 950, 1050, 689... Cách căn cứ Khe Sanh về phía Tây Nam và căn cứ Làng Vây của lực lượng đặc biệt Mỹ. Một địa danh rất quen thuộc. Căn cứ này đã bị Quân giải phóng tiêu diệt ngày 7-2-1968.

Du khách đến Khe Sanh sẽ được nghe kể về 170 ngày đêm giao tranh ác liệt giữa ta và Mỹ, về nỗi ám ảnh của từ Tổng thống Giôn-sơn đến tướng Oét-mo-len về một “Điện Biên Phủ tại Khe Sanh”, đánh dấu chiến thắng của Quân giải phóng trong cuộc chiến dữ dội này.

Từ Khe Sanh quay về, đi theo đường Hồ Chí Minh đoạn qua Cam Lộ khoảng hơn 10km, du khách sẽ đến Cồn Tiên và tiếp tục theo Quốc lộ 1A đi về phía Bắc sẽ gặp Dốc Miếu,những căn cứ tiền tiêu quan trọng của Mỹ - ngụy, được coi là “mắt thần” của hàng rào điện tử Mc Namara - công trình của 47 nhà khoa học vào loại trứ danh nhất nước Mỹ, được thiết kế với quy mô và tham vọng rất lớn. Song, chỉ với 16km làm được, hàng rào điện tử Mc Namara mãi mãi chỉ là “một ý niệm không hoàn hảo và thiếu chính xác như người Mỹ đã làm ở Việt Nam nói chung”.

Từ Cồn Tiên đi tiếp theo đường Võ Xá - Bến Tắt 8km, du khách có thể viếng thăm Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn - một nghĩa trang liệt sĩ lớn nhất nước với hơn 10 nghìn mộ chí. Từ đây theo Quốc lộ 1A hướng ra phía Bắc đến km 735+200 là vị trí của vĩ tuyến 17, cầu Hiền Lương, sông Bến Hải - đường phân cách đau thương, đầy hoài vọng và phẫn nộ của người dân hai miền trong chiến tranh.

Tiếp tục theo Quốc lộ 1A ra địa phận Vĩnh Linh, đến xã Vĩnh Thạch, người ta sẽ được chiêm ngưỡng một kỳ tích lịch sử: Địa đạo Vịnh Mốc - điểm thu hút người nước ngoài mạnh nhất, gây ấn tượng nhất của DMZ tour hiện nay. Khách tham quan sẽ được vào sâu trong lòng một hệ thống đường hầm có độ sâu từ 20-23m, dài 2034m, chiều cao từ 0,6-0,8m, rộng 0,9m, mái nhà chung trong lòng đất của cả một làng dân cư, một thành quả tuyệt vời của lao động sáng tạo và là một công trình độc đáo mang màu sắc huyền thoại của chiến tranh nhân dân ở Việt Nam.

Từ đây, chúng ta có thể đến nghỉ ngơi tại Cửa Tùng, một bãi biển đẹp từng được người Pháp mệnh danh là “Nữ hoàng của các bãi biển”. Còn nếu không, lộ trình là đi tiếp vào Nam theo đường 1A để đến một địa danh nổi tiếng khác: Thành cổ Quảng Trị.Nơi đây từng có một ngôi thành bằng gạch xây từ năm 1838 và cả một thị xã bị san phẳng trong cuộc giao tranh dữ dội của bộ đội giải phóng và quân ngụy (trong “mùa hè đỏ lửa” 1972. Di tích còn lại là các cổng thành đổ nát và ngôi trường Bồ Đề nham nhở vết đạn gần đó. Ngày nay, một khuôn viên rộng với tượng đài hình bát cơm úp có 81 bậc lên xuống tượng trưng cho 81 ngày đêm bảo vệ Cổ Thành được xây dựng trong khu vực này.

Như vậy, chúng ta đã đi một vòng quanh các di tích chiến tranh tiêu biểu nhất của vùng DMZ Quảng Trị. Theo lời các hướng dẫn viên DMZ tour: Hầu hết khách du lịch (nhất là người nước ngoài) đều bày tỏ sự ngạc nhiên, thú vị trước những hiểu biết thu thập được từ sau chuyến đi.

Từ “đặc sản” DMZ, đã có thể thấy tiềm năng du lịch của Quảng Trị không phải nhỏ. Ý thức được điều này, những năm gần đây tỉnh đang đẩy mạnh việc đầu tư tôn tạo và bảo vệ các di tích, chứng tích chiến tranh quan trọng trên toàn tuyến, nhằm đưa DMZ tour lên thành một thế mạnh đặc biệt trong chiến lược phát triển du lịch của địa phương.

HNM