Doanh nghiệp vẫn bị hành

Việc áp dụng thủ tục HQĐT ở TP Hồ Chí Minh chính thức bắt đầu từ ngày 4-3-2013. Việc áp dụng được chia thành 4 đợt ở các chi cục hải quan (HQ) gồm HQ cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1, HQ cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 3, HQ Tân Cảng, HQ cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, HQ quản lý hàng gia công, HQ chuyển phát nhanh, HQ cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 2, HQ cửa khẩu cảng Hiệp Phước, HQ quản lý hàng đầu tư, HQ cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 4, HQ Khu chế xuất Linh Trung, HQ Khu chế xuất Tân Thuận.

Theo kỳ vọng ban đầu, khi chính thức áp dụng thủ tục HQĐT, doanh nghiệp sẽ được khai báo và tiếp nhận thông tin trong 24 giờ trong ngày và 7 ngày/tuần. Các khâu nhận, kiểm tra, đăng ký, phân luồng tờ khai hải quan điện tử được tự động hóa thông qua hệ thống dữ liệu hải quan.

Việc tự động hóa các khâu này sẽ giúp cơ quan hải quan tăng hiệu quả trong công tác quản lý, giảm thiểu tiêu cực xảy ra, đồng thời bảo đảm tính minh bạch của các thủ tục hành chính, giúp thông quan hàng hóa nhanh hơn, tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.

Tính đến thời điểm này, sau hơn một tháng chính thức triển khai HQĐT, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh cho biết, mặc dù thời gian thông quan đã được rút ngắn rất nhiều nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc cần tháo gỡ. Cụ thể, trong thủ tục HQĐT, tiêu chí quản lý rủi ro chưa chính xác (hàng nộp thuế ngay, hàng có C/O ưu đãi đặc biệt, hàng quản lý chuyên ngành, kiểm tra chất lượng, kiểm dịch…) nên thời gian qua đã xảy ra hàng nghìn tờ khai phải dừng thông quan đột xuất để lấy mẫu giám định, kiểm tra chuyên ngành.

Thêm một vướng mắc nữa, đó là tại các đơn vị Hải quan cửa khẩu phát sinh tình trạng một số tờ khai gặp sự cố, nhưng tại Thông tư 196 lại không có hướng dẫn đối với tờ khai khi xảy ra sự cố. Bên cạnh đó, nhiều trường hợp lẽ ra không cần kiểm tra hàng hóa 100% nhưng hệ thống phân luồng đỏ lại yêu cầu phải kiểm tra 100%. Đặc biệt đối với mặt hàng phế liệu, nguyên liệu mỗi tờ khai nhập khẩu có số lượng hàng hóa tới hàng chục container nên không thể có đủ cán bộ để mở kiểm tra toàn bộ lô hàng.

Mặt khác, do đặc thù của Hải quan TP là hệ thống tiếp nhận và xử lý đều tập trung tại Cục với khối lượng dữ liệu tờ khai rất lớn cần các máy chủ có cấu hình mạnh để xử lý. Trong khi đó, hạ tầng máy chủ chưa tương xứng với độ tăng của dữ liệu. Chính vì thế, khi khối lượng xử lý của hệ thống tăng tại các giờ cao điểm, hệ thống xử lý lập tức bị chậm, đôi khi gián đoạn ảnh hưởng đến thời gian thông quan hàng hóa. Theo thống kê, trong quá trình triển khai thủ tục HQĐT đã phát sinh tới hơn 90 lỗi kỹ thuật và các chức năng cần bổ sung để đáp ứng nhu cầu quản lý. Sau khi ghi nhận sự cố, Cục Hải quan TP đã phối hợp cùng tổ hỗ trợ của Tổng cục Hải quan xử lý kịp thời các lỗi phát sinh. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn hơn 20 vấn đề cần được Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan (Tổng cục Hải quan) ghi nhận để tiếp tục xử lý.

Trước tình hình này, Cục Hải quan TP cho rằng, cần rất nhiều giải pháp, hướng dẫn từ Tổng cục Hải quan, thì HQĐT mới đạt như kỳ vọng.