Theo dõi Báo Hànộimới trên

Chống gian lận trong khai báo hải quan điện tử: Cần chế tài mạnh

Hương Ly| 22/10/2013 05:55

(HNM) - Hiện tượng gian lận trong thực hiện thủ tục hải quan điện tử cũng diễn biến khá phức tạp.



Từ năm 2009 đến nay, ngành hải quan đã phát hiện, xử lý 7.051 vụ vi phạm, trị giá hàng gần 453 tỷ đồng. Những vụ gian lận qua khai báo số lượng, chủng loại, chứng từ ngoại thương, làm giả chứng từ trong bộ hồ sơ hải quan... có chiều hướng gia tăng. Xây dựng chế tài xử phạt nghiêm minh với hành vi gian lận là một trong những giải pháp sẽ được ngành thực hiện trong thời gian tới.

Xây dựng chế tài xử phạt nghiêm minh là biện pháp phòng chống gian lận trong khai báo hải quan điện tử. Ảnh: Bảo Kha


Nhận diện những hành vi sai phạm

Thống kê của TCHQ cho thấy, 9 tháng đầu năm 2013, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 96,27 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động xuất nhập khẩu, những thủ đoạn gian lận cũng diễn biến khá phức tạp. Theo phản ánh của các cục hải quan trọng điểm như Hà Nội, Hải Phòng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, lợi dụng thủ tục thông thoáng trong khai báo TTHQĐT, một số DN đã thực hiện nhiều hình thức gian lận. Phổ biến nhất là việc DN đã mở nhiều tờ khai, truyền tờ khai nhiều lần. Nếu bị hệ thống phân vào luồng Đỏ (luồng phải kiểm tra hàng hóa và hồ sơ) DN xin hủy tờ khai. Đến khi được hệ thống phân vào luồng Xanh (thông quan ngay) DN mới đến làm thủ tục thông quan hàng hóa. Một số DN lại không khai báo hoặc khai báo sai số lượng, sai mã hàng, thuế xuất hàng hóa, trị giá tính thuế hoặc khai báo hàng hóa một đằng, xuất hàng một nẻo và thực hiện xuất khống hàng hóa để chiếm dụng tiền hoàn thuế GTGT… Cuối tháng 9-2013, Cục Điều tra chống buôn lậu (TCHQ) đã khởi tố Công ty CP Rượu Hà Nội về hành vi xuất khống, giả mạo giấy tờ, chiếm đoạt một lượng lớn tiền hoàn thuế. Đầu tháng 10 vừa qua, Cục tiếp tục ra quyết định khởi tố Công ty CP Thực phẩm công nghệ Sài Gòn cũng với hành vi xuất khống lô hàng thuốc lá trị giá hơn 23,6 tỷ đồng sang Campuchia.

Ngoài hai thủ đoạn nêu trên, một số DN đã cố tình khai báo tên hàng nằm ngoài danh mục quản lý rủi ro, quản lý chuyên ngành của các bộ, ngành, để được hệ thống phân vào luồng xanh nhằm được miễn kiểm, thông quan ngay. Đối với những lô hàng xuất khẩu nhiều container, do không có quy định ghi số hiệu container nên một số DN đã cố tình mở nhiều tờ khai cùng một lúc. Khi tờ khai xuất khẩu được miễn kiểm tra hàng hóa, DN sẽ ghép container có chứa hàng lậu vào một trong những tờ khai đã mở để thực hiện hành vi gian lận. Có DN còn đăng ký nhiều tờ khai cho cùng một mặt hàng, cùng số lượng. Sau đó, căn cứ kết quả phân luồng, DN xin hủy tờ khai bị phân luồng đỏ để tránh bị kiểm tra thực tế hàng hóa. Một số DN lợi dụng định mức miễn thuế với hàng quà biếu, quà tặng để vận chuyển trái phép hàng lậu, hàng kém chất lượng, vi phạm sở hữu trí tuệ… vào thị trường nội địa.

Khẩn trương hoàn thiện chế tài xử lý

Theo đánh giá của TCHQ, một trong những nguyên nhân khiến DN có thể lợi dụng kẽ hở pháp luật để thực hiện hành vi gian lận là do điều kiện cơ sở hạ tầng, trang thiết bị kỹ thuật của ngành dù đã được ưu tiên tối đa, song so với sự phát triển của công nghệ hiện nay vẫn chưa đáp ứng tốt vai trò giám sát, quản lý. Trang thiết bị giám sát hàng hóa lưu trong kho, bãi còn hạn chế đã gây nhiều khó khăn trong việc quản lý hàng tồn đọng tại cửa khẩu, cảng biển. Thực tế này tạo ra những kẽ hở khiến một số DN có thể lợi dụng, làm hồ sơ giả, đưa hàng hóa chưa làm thủ tục ra ngoài khu vực giám sát để buôn lậu, trốn thuế. Bên cạnh đó, một số thông tư, văn bản có nội dung chỉ dẫn chồng chéo, mâu thuẫn lẫn nhau đã gây khó khăn cho cả cơ quan hải quan và DN.

Tại hội nghị đấu tranh chống vi phạm, lợi dụng trong thực hiện TTHQĐT diễn ra trung tuần tháng 10 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn đề nghị, ngay trong tháng 10-2013, bộ phận tham mưu của TCHQ phải đưa ra giải pháp phòng chống gian lận trong khai báo TTHQĐT. Cần triển khai đồng bộ và tuyên truyền sâu rộng tới cộng đồng DN, người dân việc thực hiện chữ ký số, hướng tới việc áp dụng chính thức vào ngày 1-1-2014. Song song với việc tạo thuận lợi cho DN, ngành hải quan cần nghiên cứu, tham mưu cho Bộ Tài chính xây dựng chế tài xử phạt có hiệu quả nhằm xử phạt nghiêm các hành vi khai sai, hủy tờ khai, khai trùng... Đặc biệt, phải làm tốt công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại trong TTHQĐT nhằm thúc đẩy cải cách hiện đại hóa và tiến tới vận hành hệ thống thông quan hàng hóa tự động (VNACCS/VCIS) trong quý I-2014.

Đại diện TCHQ cho biết, bên cạnh việc nhận diện những thủ đoạn gian lận trong khai báo TTHQĐT và đề xuất giải pháp bảo đảm vận hành thông suốt hệ thống thông quan hàng hóa tự động, ngành sẽ tích cực xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro. Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan sẽ là đầu mối phối hợp với Tổng cục An ninh (Bộ Công an) hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin của ngành hải quan. Ngành sẽ xây dựng trung tâm chỉ huy, hiện đại hóa công tác giám sát nhằm tăng cường năng lực kiểm tra, kiểm soát chống vi phạm trong khai báo TTHQĐT.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Chống gian lận trong khai báo hải quan điện tử: Cần chế tài mạnh

(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.