Bảy thách thức của doanh nghiệp Việt Nam trong nền kinh tế số

Sáng 17-5, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã tổ chức Diễn đàn doanh nghiệp trong nền kinh tế số và công bố báo cáo thường niên doanh nghiệp Việt Nam 2017-2018.

Báo cáo thường niên doanh nghiệp Việt Nam 2017-2018 đã chỉ rõ những cơ hội và thách thức của doanh nghiệp Việt Nam trong nền kinh tế số.

Về cơ hội, việc phát triển công nghệ số sẽ giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu thuận tiện với chi phí thấp. Các công nghệ mới đột phá sẽ cho phép các chuỗi cung ứng được kết nối tốt hơn và phân phối hiệu quả hơn, giảm thiểu chi phí hậu cần và giao dịch.

Nếu tận dụng được công nghệ, doanh nghiệp Việt Nam có thể nâng cao hiệu quả kinh doanh, mở rộng thị trường và thị phần, thậm chí lấn sân vào những thị trường mới do chính doanh nghiệp Việt Nam tạo nên. Các sản phẩm công nghệ sẽ tạo ra nhiều giá trị, giảm chi phí sản xuất, lao động nhân công…

Bên cạnh những cơ hội, nền kinh tế số cũng tạo ra những thách thức không nhỏ với doanh nghiệp Việt Nam.

Thứ nhất, thách thức về thị trường. Báo cáo trên chỉ rõ, nhiều doanh nghiệp nước ngoài đã chiếm lĩnh được thị trường, có mặt trong rất nhiều ngành nghề của nền kinh tế. Tầm ảnh hưởng, sức mạnh và việc ứng dụng công nghệ số hóa của doanh nghiệp số như Facebook, Google, Microsoft, trong xã hội hiện nay là rất lớn.

“Nếu không thể nắm bắt được và hòa mình vào xu thế thời đại này, doanh nghiệp Việt Nam có khả năng thua cuộc trên chính sân nhà”, báo cáo trên nhấn mạnh.

Doanh nghiệp Việt Nam cũng cần phát triển được những sản phẩm, dịch vụ có thể cạnh tranh được với những sản phẩm, dịch vụ đang có của doanh nghiệp nước ngoài.

Thứ hai, thách thức về an ninh, bảo mật. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật, trình độ công nghệ còn nhiều bất cập. Nền kinh tế số dựa trên nền tảng Internet vẫn chứa đựng nhiều nguy cơ về bảo mật, an toàn thông tin, tính riêng tư của dữ liệu. Khi kỹ thuật số trở nên phổ biến, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc làm thế nào để ngăn chặn và giải quyết vấn đề tấn công qua mạng.

Thứ ba, thách thức trong triển khai thương mại điện tử (TMĐT). Các chi phí, dịch vụ kho vận cao và kém so với nhiều nước trong khu vực đã hạn chế sự phát triển của TMĐT ở Việt Nam. Cùng với đó là lòng tin của người tiêu dùng vào mua sắm trực tuyến chưa cao.

Thứ tư, khả năng thích ứng với nền kinh tế của doanh nghiệp Việt Nam còn hạn chế, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Khu vực doanh nghiệp này đang gặp khó khăn khi muốn mở rộng kinh doanh thông qua nền kinh tế kỹ thuật số do những phiền toán về truy cập Internet và truyền dẫn băng thông tin rộng, tính an toàn và bảo mật thông tin cá nhân cũng như các kiến thức cơ bản về phát triển trực tuyến, chi phí đắt đỏ của các thiết bị công nghệ thông tin.

Thứ năm, thách thức liên quan đến khách hàng. Hơn 60% dân số Việt Nam ở nông thôn, khu vực gặp trở ngại trong việc tiếp cận Internet. Một lượng lớn người dân không thể tiếp cận được với các sơ sở ngân hàng. Do vậy, người dân bị hạn chế trong việc mua sắm, giao dịch trực tuyến và cản trở sự phát triển của ngành công nghệ.

Báo cáo cho rằng, để đạt được tăng trưởng bền vững trong nền kinh tế số hóa, điều này cần được giải quyết nhanh chóng.

Thứ sáu, môi trường pháp lý phù hợp cho nền kinh tế mới. Nếu có một khung pháp lý phù hợp sẽ giúp thúc đẩy quá trình chuyển đổi giữa nền kinh tế và nền kinh tế số diễn ra một cách mau chóng và mạnh mẽ hơn ở Việt Nam; trong đó có luật văn bản điện tử, luật giao dịch điện tử và luật chữ ký số để hỗ trợ giao dịch điện tử. Cần tiến tới việc thay đổi nhận thức để công nhận văn bản điện tử cũng có giá trị như trên giấy tờ. Các thủ tục nộp đơn, cấp giấy phép, phê duyệt, đăng ký… cần hiệu quả và minh bạch hơn nữa.

“Chính phủ có thể thúc đẩy quá trình này bằng cách cải thiện quy định để nới lỏng hạn chế đối với doanh nghiệp muốn khai thác Internet trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, cũng như loại bỏ yếu tố bất trắc và khuyến khích sử dụng Internet cho tất cả các doanh nghiệp. Các cơ quan thẩm quyền cần hợp tác chặt chẽ hơn nữa để đảm bảo tính minh bạch và tránh rủi ro pháp lý cho nhà đầu tư”, báo cáo khuyến nghị.

Thứ bảy, thiếu hụt nguồn nhân lực công nghệ thông tin. Đây đang là một trong những thách thức lớn đối kinh tế số của Việt Nam. Theo báo cáo của Vietnamworks, dự báo đến cuối năm 2018, ngành này sẽ thiếu hụt khoảng 70.000 nhân sự và đến năm 2020 con số này sẽ là 500.000 nhân sự.

Việt Nam đang trong giai đoạn bắt đầu của việc phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế số, đặc biệt kỹ năng và kiến thức liên quan trực tiếp nhất đến các hệ thống quản lý thông tin, quy trình thủ tục và việc sử dụng các nguồn lực mạng như đám mây và quản trị trực tuyến. Vì vậy, việc nâng cao kiến thức và kỹ năng về lĩnh vực trên cần được ưu tiên thực hiện.