Boeing "ngồi trên đống lửa”

Diễn biến trên xảy ra sau hàng loạt rắc rối liên quan đến Boeing 737 MAX. Ngày 10-3, một máy bay loại này thuộc Hãng hàng không Ethiopian Airlines đã rơi khi đang trên hành trình tới Nairobi (Kenya), khiến toàn bộ 149 hành khách và 8 thành viên phi hành đoàn thiệt mạng. Trước đó, vào tháng 10-2018, một máy bay cùng loại thuộc Hãng hàng không Lion Air của Indonesia cũng gặp nạn, cướp đi sinh mạng của 189 người.

Trước nhiều áp lực, cơ quan Quản lý hàng không Mỹ (FAA) cũng đã yêu cầu toàn bộ máy bay Boeing 737 MAX 8 và MAX 9 ngừng hoạt động với một mệnh lệnh khẩn cấp của Tổng thống Donald Trump. Về phần mình, Boeing cũng đã phát đi khuyến cáo, đề nghị các hãng hàng không tạm dừng khai thác 737 MAX với số lượng ước tính vào khoảng 387 chiếc trên toàn cầu. Là sản phẩm cạnh tranh với Airbus 321, Boeing 737 MAX rất được ưa chuộng, do sở hữu đặc tính phù hợp với bối cảnh phát triển của ngành dịch vụ hàng không hiện đại. Loại máy bay này có 4 biến thể là MAX 7/8/9/10, chủ yếu khác nhau về kích thước. Theo giới chuyên môn, Boeing 737 MAX (đặc biệt là MAX 8) được trang bị hai động cơ đời mới CFM International LEAP-1B cho công suất cao, nên đòi hỏi phải có hệ thống tăng cường chức năng điều khiển (MCAS) để hỗ trợ kiểm soát vận hành.

Tuy nhiên, phiên bản phần mềm điều khiển hiện hành của MCAS vốn được thiết kế để tránh việc máy bay tăng tốc quá nhanh, lại gây ra hiện tượng chúi đầu xuống ngoài ý muốn. Tình trạng này thậm chí xảy ra ngay khi tính năng lái tự động mới được kích hoạt. Bản thân phi công trên chiếc máy bay xấu số của Lion Air được cho là đã cố gắng xử lý khi hiện tượng chúi mũi xảy ra nhưng không thành công. Trong trường hợp của Ethiopian Airlines, đài quan sát không lưu tại sân bay Addis Ababa đã ghi nhận chiếc máy bay thay đổi độ cao liên tục, cho thấy có hiện tượng nghiêm trọng xảy ra với hệ thống điều khiển. Những dữ liệu liên lạc được công bố sau đó khẳng định máy bay đã tăng tốc nhanh bất thường ngay khi vừa cất cánh.

Ngoài hai thảm kịch lớn, nhiều phản ánh về những rắc rối liên quan tới Boeing 737 MAX, bao gồm cả một vụ nứt kính trên máy bay của Nga vào năm 2018 cũng được ghi nhận. Đặc biệt, có ít nhất bốn trường hợp phi công của Mỹ từng báo cáo về hiện tượng 737 MAX bị chúi mũi, nhưng những người này đã may mắn vô hiệu hóa thành công chế độ lái tự động và lấy lại kiểm soát máy bay kịp thời. Điều đáng nói là, phải tới sau vụ việc của Lion Air, Boeing mới phát hành tài liệu hướng dẫn huấn luyện phi công về quy trình vô hiệu hóa tính năng vận hành tự động của 737 MAX. Trước tình hình hết sức đáng ngại, tập đoàn máy bay hàng đầu của Mỹ cho biết sẽ tung ra một bản cập nhật phần mềm cho toàn bộ máy bay 737 MAX vào tháng 4 tới. Hiện Boeing phải tạm hoãn giao đối với số lượng đơn đặt hàng khổng lồ, ít nhất tới khi các lệnh cấm bay được dỡ bỏ. Cho đến thời điểm đó, "ông lớn" của ngành chế tạo máy bay thế giới chắc chắn như "ngồi trên đống lửa".