Tội hành nghề mê tín, dị đoan

Luật sư Đào Duy Hoằng: (VP luật sư Trường Tín, web: www.luattruongtin.com.vn):

Mê tín, dị đoan là tàn dư lạc hậu của chế độ cũ. Người mê tín, dị đoan thường có niềm tin mù quáng vào những điều duy tâm không có căn cứ khoa học, tin vào ma quỷ, thần thánh, định mệnh...

Việc hành nghề mê tín dị đoan không chỉ trực tiếp xâm hại đến trật tự xã hội, nếp sống văn minh, mà trong nhiều trường hợp còn đe dọa tính mạng, sức khỏe, tài sản của công dân.

Nhằm giữ gìn trật tự trị an, bảo vệ tính mạng, sức khỏe và tài sản của nhân dân, Đảng, Nhà nước đã mở cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống mới ở khu dân cư", trong đó có nội dung đấu tranh phòng, chống và từng bước loại trừ mê tín, dị đoan ra khỏi đời sống xã hội. Đồng thời, xác định việc hành nghề mê tín, dị đoan là một tội phạm (hành vi nguy hiểm cho xã hội), quy định tại Điều 247 Bộ Luật Hình sự năm 1999, nội dung cụ thể như sau:

1. Người nào dùng bói toán, đồng bóng hoặc các hình thức mê tín, dị đoan khác gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.

2. Phạm tội làm chết người hoặc gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khác, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ ba triệu đồng đến ba mươi triệu đồng.

Để nhận biết "tội hành nghề mê tín, dị đoan" cần nắm vững một số vấn đề liên quan đến tội phạm này. Thứ nhất, mặt khách quan của tội phạm, theo các văn bản hướng dẫn Bộ luật Hình sự 1999, người phạm tội hành nghề mê tín, dị đoan là người dùng những thủ đoạn lừa bịp, lợi dụng sự lạc hậu của người khác nhằm mục đích vụ lợi hoặc các mục đích khác. Hành nghề mê tín dị đoan là hành nghề dưới các hình thức như bói toán, lên đồng hoặc các hình thức mê tín dị đoan khác, gây ảnh hưởng đến nếp sống văn minh, trật tự công cộng hoặc gây ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe hoặc tài sản của người khác. (Bói toán là đoán những việc của quá khứ, hiện tại và tương lai của người khác, không có căn cứ khoa học; lên đồng là hình thức mê tín dị đoan mà người nào đó làm giả như có thần thánh, ma quỷ nhập vào mình rồi phán bảo những điều nhảm nhí để người khác tin theo; các hình thức mê tín dị đoan khác như: xem số, gọi hồn, xem tướng, xóc thẻ, yểm bùa, cúng ma, bắt tà trừ ma, đội bát nhang...). Thứ hai, mặt chủ quan của tội phạm, tội hành nghề mê tín, dị đoan được thực hiện dưới hình thức lỗi cố ý gián tiếp (mục đích, động cơ phạm tội là vụ lợi cá nhân).

Chủ thể của "tội hành nghề mê tín, dị đoan" là những người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi theo luật định (đủ 16 tuổi trở lên).