Nhà thuốc sẽ phải gắn camera giám sát

30% bệnh nhi có vi khuẩn kháng thuốc

Năm 2013, Việt Nam là một trong 6 nước đầu tiên trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống kháng thuốc, trong đó chú trọng đến việc kiểm soát nhiễm khuẩn ở bệnh viện. Thế nhưng, hiện nay, việc phòng, chống kháng thuốc còn gặp nhiều khó khăn. Qua báo cáo việc sử dụng kháng sinh theo tuyến bệnh viện tính đến ngày 14-9-2017 của Bộ Y tế, càng ở bệnh viện tuyến dưới, tỷ lệ sử dụng thuốc kháng sinh càng cao. Nhiều ý kiến cho rằng, ngoài nguyên nhân chưa có kháng sinh đồ, việc bác sĩ kê nhiều kháng sinh cho người bệnh còn do chất lượng thuốc chưa tốt, do trình độ chuyên môn và cả do “lợi ích nhóm” khi kê đơn.

Tại Hội nghị sơ kết giai đoạn I thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống kháng thuốc do Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức ngày 21-9, PGS.TS Trần Minh Điển, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi trung ương cho biết, trung bình mỗi ngày bệnh viện khám cho khoảng 3.000-4.000 bệnh nhi, trong đó có khoảng 1.700 trẻ phải điều trị nội trú. Mỗi ngày có tới hơn 100 ca thở máy, hơn 200 ca thở ô xy, khoảng 70-80 trẻ phải đặt catheter tĩnh mạch trung tâm để sử dụng thuốc, dịch truyền… Điều đáng lo ngại, nhiều bệnh nhi đã bị nhiễm khuẩn từ tuyến dưới khi chuyển lên tuyến trên.

“Hằng ngày, chúng tôi phải xác định những ca nhiễm khuẩn bệnh viện và đưa ra chiến lược điều trị thích hợp. Qua nghiên cứu sàng lọc các bệnh nhân nhập viện bằng phương pháp cấy phân cho thấy, có đến 30% bệnh nhi có vi khuẩn kháng thuốc. Ngoài các căn nguyên liên quan đến vấn đề môi trường, thức ăn, nước uống có tồn dư lượng kháng sinh nhất định, còn có thực tế, nhiều trẻ được các gia đình tự mua thuốc kháng sinh điều trị với liều lượng không hợp lý...” - PGS.TS Trần Minh Điển cảnh báo.

Còn theo Tiến sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa (Bệnh viện Bạch Mai), vi khuẩn HP sống trong dạ dày có thể gây viêm loét niêm mạc dạ dày - tá tràng, tiến triển thành ung thư dạ dày. Bệnh có thể điều trị được bằng kháng sinh nhưng ở Việt Nam, tỷ lệ kháng thuốc kháng sinh diệt HP rất đáng lo ngại… Tiến sĩ Vũ Trường Khanh cho biết, nhiều loại thuốc “đầu tay” như nhóm Clarithromycin điều trị, tiêu diệt khuẩn HP tại nhiều nước đạt hiệu quả tới 80-90%; còn ở Việt Nam, tỷ lệ thành công chỉ dưới 80%, thậm chí có thuốc tỷ lệ thành công trong điều trị chỉ khoảng 50%...

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến thừa nhận, tình trạng gia tăng các loại vi khuẩn gây bệnh kháng thuốc kháng sinh là đáng báo động. Kéo theo đó, chi phí y tế, tác động kinh tế, xã hội cũng như gánh nặng bệnh tật và tử vong do kháng thuốc ngày càng tăng. Song, việc phòng, chống kháng thuốc còn gặp nhiều khó khăn do phổ biến tình trạng người dân khi bị ốm tự mua thuốc về uống, không theo chỉ định của bác sĩ...

Thí điểm giám sát việc bán thuốc theo đơn

Tiến sĩ Kidong Park, Trưởng Đại diện của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam nhiều lần nhấn mạnh “Không hành động hôm nay, ngày mai không thuốc chữa”, đồng thời cho rằng, kháng thuốc hiện còn là vấn đề của toàn cầu. Mỗi năm trên thế giới có khoảng 700.000 người tử vong do kháng kháng sinh. Dự báo đến năm 2050, con số này sẽ tăng cao nếu không có những hành động phòng, chống kịp thời. Ước tính, chi phí do hậu quả của tình trạng kháng thuốc trên toàn cầu sẽ lên tới hơn 1.300 tỷ USD vào năm 2050.

Tiến sĩ Kidong Park khuyến cáo, triển khai phòng, chống kháng thuốc không chỉ tập trung vào thay đổi hành vi của người dân mua thuốc theo đơn và chống nhiễm khuẩn bệnh viện, mà còn tránh tình trạng dư lượng kháng sinh trong động vật, thực vật.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, tới đây, ngành Y tế sẽ triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào các nhà thuốc. Cụ thể, nhà thuốc muốn đạt tiêu chí “Thực hành tốt nhà thuốc (GPP)” phải bán thuốc theo đơn, có hệ thống camera, hệ thống công nghệ thông tin để giám sát. Bộ Y tế đang chỉ đạo Cục Quản lý dược làm thí điểm tại một số nơi, đặc biệt là tại những thành phố lớn. Tuy nhiên, người đứng đầu ngành Y tế cũng cho rằng, để ngăn chặn tình trạng kháng thuốc đòi hỏi sự nỗ lực và cam kết của tất cả các bộ, ngành, các cấp từ trung ương đến địa phương.