Mở rộng bảo hiểm y tế với người có “H”

Còn nhiều khó khăn

Theo Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), ước tính tại Việt Nam có khoảng 250.000 người nhiễm HIV, trong đó chỉ có gần 200.000 người được quản lý. Hơn 50.000 người chưa biết về tình trạng bệnh và bởi vậy, những người này là nguồn truyền bệnh tiềm ẩn.

Ông Đỗ Hữu Thủy, Trưởng phòng Truyền thông và Huy động cộng đồng (Cục Phòng chống HIV/AIDS) cho biết, nguồn viện trợ điều trị miễn phí thuốc kháng vi rút ARV cho người nhiễm HIV từ các dự án quốc tế bị cắt giảm khiến công tác phòng, chống HIV/AIDS và điều trị cho người bệnh gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, mối lo đó có thể được hóa giải phần nào nếu người nhiễm HIV tham gia bảo hiểm y tế (BHYT).

Theo lộ trình, từ ngày 1-1-2018, Việt Nam chính thức dừng hỗ trợ chi trả thuốc điều trị và xét nghiệm cho bệnh nhân HIV/AIDS. Người có “H” sẽ phải tự chi trả khi điều trị. Từ ngày 1-1-2019, Nhà nước sẽ thanh toán (thông qua Quỹ BHYT) đối với thuốc ARV và các dịch vụ điều trị khác nếu bệnh nhân HIV có thẻ BHYT. Như vậy, nếu không có thẻ BHYT, người nhiễm HIV sẽ phải bỏ ra một số tiền khá lớn để điều trị bằng thuốc ARV.

Tính đến tháng 9-2017, 45/63 tỉnh, thành phố đã có tỷ lệ bao phủ BHYT trong số bệnh nhân điều trị bằng ARV đạt trên 80%. Thế nhưng, tại một số nơi, độ bao phủ BHYT trong nhóm đối tượng này vẫn còn thấp, thậm chí có nơi chỉ đạt khoảng 40%. “Nhiều người sợ bị kỳ thị, bị phân biệt đối xử nên không muốn cung cấp thông tin để mua thẻ BHYT. Bên cạnh đó, có những bệnh nhân dù có thẻ BHYT nhưng sẵn sàng bỏ tiền túi để khám, chữa bệnh nhằm che giấu tình trạng bệnh. Cũng có người chưa sẵn sàng mua thẻ BHYT bởi còn ngóng sự hỗ trợ của Nhà nước hoặc các dự án”, ông Đỗ Hữu Thủy nói.

Ông Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho rằng, nguy cơ lớn nhất khi người nhiễm HIV không có BHYT là họ sẽ gặp khó khăn về tài chính khi điều trị ARV, dẫn đến tình trạng bỏ điều trị, làm gia tăng tình trạng kháng thuốc. Khi đó, công tác điều trị sẽ rất khó khăn, tốn kém gấp bội. Mặt khác, hiện nay vấn đề cần được đặt ra là nhiều người nhiễm HIV chưa hiểu hết được lợi ích của BHYT. Một số người cho rằng thuốc ARV vẫn đang được cấp miễn phí nên không cần tham gia BHYT, không biết rằng trong thời gian tới họ sẽ phải tự chi trả tiền thuốc điều trị. Đó là chưa kể những trường hợp không đủ sức khỏe nên không thể lao động, đang sống lay lắt qua ngày nên không có tiền mua thẻ BHYT.

Cũng theo ông Hoàng Đình Cảnh, còn một rào cản nữa khiến người nhiễm HIV khó tiếp cận với BHYT, đó là hiện nay cả nước có 403 điểm điều trị cho người nhiễm HIV bằng thuốc ARV nhưng chỉ có 296 điểm thuộc các bệnh viện tỉnh, huyện là đủ điều kiện ký hợp đồng với cơ quan BHYT. Nguyên nhân của tình trạng này là trước đây, nhiều cơ sở điều trị HIV/AIDS thuộc hệ thống y tế dự phòng nên cán bộ y tế chưa có chứng chỉ hành nghề riêng về điều trị HIV...

Tạo mọi điều kiện để người bệnh có BHYT

Mục tiêu mà Việt Nam đề ra đến năm 2020 là 100% người nhiễm HIV phải có thẻ BHYT, 80% số thuốc ARV được Quỹ BHYT thanh toán. Hiện nay, ngành Y tế đang tìm các giải pháp thích hợp để tăng tỷ lệ người nhiễm HIV có BHYT.

Theo ông Hoàng Đình Cảnh, để khuyến khích người nhiễm HIV tham gia BHYT thì cần phải hoàn thiện hệ thống thanh toán BHYT tại các cơ sở điều trị trên cả nước. Vấn đề này cần được thực hiện càng sớm càng tốt. Tới đây, Bộ Y tế sẽ tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn cho đội ngũ y tá, bác sĩ tại các trung tâm y tế, bệnh viện các tuyến có chức năng khám, điều trị cho bệnh nhân HIV/AIDS để tạo điều kiện cho họ được cấp chứng chỉ hành nghề. Bên cạnh đó, ngành Y tế sẽ tăng cường công tác truyền thông, vận động để người nhiễm HIV tự nguyện mua BHYT.

Hiện nay, một số tỉnh, thành phố đã cân đối ngân sách của địa phương để mua BHYT cấp cho người nhiễm HIV. Cục Phòng chống HIV/AIDS cũng đang rà soát nhu cầu mua BHYT cho người nhiễm HIV tại một số tỉnh khó khăn và trên cơ sở đó, dùng nguồn kinh phí viện trợ quốc tế còn lại để hỗ trợ trong thời gian đầu.

Tại Hà Nội, hiện có 21 cơ sở điều trị HIV, trong đó có 6 cơ sở đã được Sở Y tế Hà Nội đề xuất Bảo hiểm xã hội Hà Nội ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT cho người nhiễm HIV. Sắp tới, 11 trung tâm y tế sẽ tiếp tục được đề xuất ký hợp đồng khám, chữa bệnh BHYT cho người nhiễm HIV. Ông Nguyễn Đức Hòa, Giám đốc Bảo hiểm xã hội Hà Nội cho rằng, thành phố sẽ tạo điều kiện tốt nhất về mặt thủ tục hành chính cho người nhiễm HIV mua thẻ BHYT. Những người nhiễm HIV không đủ điều kiện mua BHYT theo hộ gia đình có thể trực tiếp đến trung tâm y tế các quận, huyện hoặc Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội để báo cáo. Những trường hợp này sẽ được lập danh sách riêng để gửi Bảo hiểm xã hội Hà Nội xem xét và tạo điều kiện mua BHYT tự nguyện mà không nhất thiết phải mua theo hộ gia đình. Mọi thông tin về người có “H” khi mua BHYT sẽ được bảo mật.