”Ẩn số” trong vụ ám sát cố Thủ tướng Thụy Điển

Đây là một trong những vụ án phức tạp nhất từ trước đến nay khi số hồ sơ thu thập được trong suốt 30 năm qua chiếm tới 250m kệ lưu trữ. Vụ việc đã gây chấn động quốc gia vùng Scandinavia vốn bình yên này. Chuyện xảy ra vào một đêm giữa tháng 2-1986 khi hai vợ chồng Thủ tướng O.Palme cùng ra khỏi ngôi nhà ở khu phố cổ, bước chân lên tàu điện ngầm để tới rạp chiếu phim Grand ở thủ đô Stockholm. Sau buổi chiếu, Thủ tướng O.Palme cùng phu nhân Lisbet Palme đi dạo, đến đoạn đường giao nhau giữa hai phố Sveavgen và Tunnelgatan thì một kẻ lạ mặt bất ngờ áp sát họ từ phía sau, rút súng ra bắn. Thủ tướng O.Palme bị viên đạn thứ nhất găm trúng lưng khiến ông tử vong chỉ sau đó vài tiếng. Phu nhân L.Palme bị trúng phát đạn thứ hai nhưng chỉ bị thương. Không ai nhìn thấy bất cứ thứ gì liên quan đến thủ phạm ngoại trừ 2 vỏ đạn súng ngắn tại hiện trường.

Cảnh sát cho biết, một tài xế taxi đi qua thấy hai người gục ngã đã vội dùng đài kiểm soát nối với trung tâm điều hành để nhờ báo cảnh sát. 20 phút sau, toàn bộ thủ đô Stockholm được đặt trong tình trạng báo động. Cảnh sát cũng dựng các rào chắn quanh hiện trường và cho nhiều lực lượng lùng sục khắp nơi. Giám đốc Cục Điều tra của Bộ Nội vụ Thụy Điển Hans Holmer đích thân chỉ huy chiến dịch truy quét trên cả nước nhưng không lần tìm thêm được manh mối nào ngoại trừ lời khẳng định rằng vụ ám sát đã được lên kế hoạch kỹ lưỡng, tỉ mỉ và rằng thủ phạm nghiên cứu lịch sinh hoạt của Thủ tướng nên biết ông thường có thói quen đi bộ đến rạp xem phim cùng vợ.

Một năm sau đó, do chưa đưa được thủ phạm sát hại Thủ tướng O.Palme ra ánh sáng nên ông Hans Holmer bị đình chỉ chức vụ. Tờ Sevenska Dagbladet của Thụy Điển cho biết, tiếp nối công việc của ông Hans Holmer, nhiều điều tra viên hàng đầu của cảnh sát Thụy Điển đã được bổ nhiệm vào vị trí đứng đầu nhóm điều tra trong đó có thanh tra Stig Edqvist, song cũng không thu được kết quả gì.

Ông O.Palme là nhà lãnh đạo đảng Dân chủ Xã hội Thụy Điển từ năm 1969 cho tới ngày bị ám sát vào năm 1986. Ông thường được mô tả là người cách tân cách mạng và một chính trị gia nổi tiếng thế giới, được nhiều người yêu mến. Sinh thời, ông cũng là nhà lãnh đạo có tư tưởng nhân văn, luôn đấu tranh, phản đối mạnh mẽ sự bất công trên toàn thế giới.

Theo nhiều nhà phân tích, vụ sát hại Thủ tướng O.Palme được xem là vụ án hình sự quy mô nhất và tốn kém nhất trong lịch sử Thụy Điển. Mặc dù rất được lòng dân chúng nhưng đối với chính trường nhiều toan tính và tranh đua, ông vẫn có những "kẻ nghi kỵ". Về đối ngoại, ông không ngại công khai phản đối Mỹ về chiến tranh Việt Nam, chỉ trích chế độ Apartheid của Nam Phi, xem lực lượng PKK người Kurd là khủng bố hoặc kêu gọi Châu Âu giải trừ vũ khí hạt nhân… Vì vậy, khi Thủ tướng O.Palme bị sát hại, cảnh sát Thụy Điển có hàng chục hướng điều tra để triển khai cả trong lẫn ngoài nước, chưa kể giả thuyết hung thủ là một kẻ có vấn đề về tâm lý, hành động đơn độc. Và trong suốt 30 năm qua, nhiều giả thuyết về hung thủ được đưa ra song vẫn chưa thể giải mã được "ẩn số" về vụ ám sát.

Đến thời điểm này, theo thông báo của cơ quan công tố Thụy Điển, Trưởng công tố Petersson, chuyên thụ lý các vụ phạm tội có tổ chức ở Stockholm, sẽ mở lại cuộc điều tra trên vào tháng 2 năm sau.