Cơ chế khoán làm méo mó thị trường

Lập hiệp hội để "làm vì"?

Nêu lý do chậm giảm giá cước trong khi giá xăng dầu giảm xuống mức tương đương như năm 2009, ông Tạ Long Hỷ - Chủ tịch Hiệp hội taxi TP Hồ Chí Minh cho biết: "Từ trước tết Nguyên đán 2016, các hãng taxi đã giảm giá, với mức giảm thấp nhất 300-500 đồng/km. Không chỉ giảm giá mà tăng giá chúng tôi cũng không muốn, vì mỗi lần điều chỉnh rất tốn kém". Cũng theo ông Tạ Long Hỷ, gần như các hãng phải "nhìn nhau" về giá cước vì không DN nào một mình một giá để bị tẩy chay. Ngoài ra, còn nhiều loại chi phí khác, như Hãng Vinasun mỗi năm chi trên 3 tỷ đồng tiền thuế; phí bảo hiểm xã hội 1,5 tỷ đồng/tháng; kiểm định kỹ thuật 340.000 đồng/xe/lượt... đều tác động đến giá cước taxi.

Thêm nữa, quy trình, thủ tục kê khai, niêm yết giá cước quá phức tạp, trong khi giá nhiên liệu luôn biến động, khiến giá cước chậm giảm theo giá xăng. Tuy nhiên, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam Nguyễn Văn Thanh khẳng định: "Cái dở nhất của các DN taxi là cơ chế khoán cho lái xe. Vì cơ chế đó nên giá xăng giảm thì lái xe hưởng lợi, giá xăng tăng thì họ đình công. Để phục vụ người dân tốt hơn, DN phải thay đổi phương thức quản lý nhằm giảm chi phí".

Trong khi đó, vai trò của các hiệp hội vận tải, hiệp hội taxi địa phương còn yếu hoặc thiếu sự phối hợp. Hiệp hội là đại diện của DN, nói tiếng nói của DN nhưng đồng thời phải có những chỉ đạo, định hướng DN. Thế nhưng đã có lúc, gần như hiệp hội phải "xin" các DN vận tải giảm giá cước. Tuy nhiên, giảm hay không lại tùy vào quyết định của DN khiến cho thị trường méo mó càng thêm méo mó.

Sớm sửa đổi cơ chế quản lý

Cũng theo ông Nguyễn Văn Thanh, việc kê khai giá của các DN rất phức tạp, do vậy, nên chăng, giao việc cài đặt lại đồng hồ tính cước cho DN, Nhà nước lo công tác hậu kiểm, vừa đỡ tốn kém chi phí, vừa rút ngắn thời gian cho DN. Mỗi khi xăng dầu giảm 10%, DN phải kê khai giảm cước, thủ tục có thể đơn giản qua email, không cần phải hồ sơ, con dấu. Cùng với đó, Nhà nước cần có chế tài đủ mạnh, xử lý nghiêm minh các DN vi phạm về giá, không thể "trên bảo dưới không nghe".

Thứ trưởng Bộ GT-VT Lê Đình Thọ cho biết, từ thực tế đi kiểm tra cơ sở cho thấy, để DN lấy được chấp thuận về giá từ cơ quan quản lý không đơn giản. Vì thế, trước hết cần công khai minh bạch, giảm thủ tục, giảm chi phí cho DN. Về vấn đề này, Thứ trưởng phụ trách Bộ GT-VT Nguyễn Hồng Trường nhấn mạnh: Minh bạch giá cước là trách nhiệm và văn hóa của DN, phải được tính toán trên cơ sở khoa học. Bộ GT-VT yêu cầu, ngay sau cuộc họp này, các hiệp hội phải tính toán giảm giá cước vận tải.

Trong tháng 2-2016, phải công khai việc giảm giá cước vận tải ở các thành phố trên địa bàn cả nước. Các sở GT-VT có hướng dẫn trên địa bàn mình quản lý, trong việc kê khai giá cước giảm phù hợp với giá xăng dầu. Bộ GT-VT đề nghị Bộ Tài chính sớm ban hành quy trình để triển khai việc kê khai giảm giá cước vận tải một cách đơn giản nhất không để mất nhiều thời gian, thủ tục… như hiện nay.