Không để doanh nghiệp "nhờn luật"

Theo báo cáo của bảo hiểm xã hội (BHXH) TP Hồ Chí Minh, tính đến tháng 6-2018, toàn thành phố có hơn 12.440 doanh nghiệp nợ BHXH với số tiền hơn 2.700 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 4,2% so với kế hoạch thu năm 2018. Đáng chú ý, trong số đó có 387 tỷ đồng là khoản nợ khó đòi của 1.570 doanh nghiệp đã giải thể, phá sản, chủ doanh nghiệp bỏ trốn, mất tích…

Gần đây, BHXH TP Hồ Chí Minh đã hoàn tất hồ sơ chuyển cơ quan công an, đề nghị điều tra, xử lý hình sự Công ty TNHH Nam Phương (Khu công nghiệp Tây Bắc, huyện Củ Chi) do trốn đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) cho người lao động.

Trong 4 năm, đơn vị này đã nợ BHXH, BHYT với số tiền 28,1 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau một thời gian “vắng bóng”, Giám đốc Công ty TNHH Nam Phương (ông Nam Sung Ho, người Hàn Quốc) đã xuất hiện trở lại và ký văn bản xin “khất” nợ với phương án trả BHXH, BHYT cho công nhân mỗi tháng một ít từ nay đến năm 2020.

Trước tình trạng nhiều doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT, ngày 16-6-2018, Đoàn thanh tra chuyên ngành BHXH Việt Nam công bố quyết định thanh tra 16 doanh nghiệp tại TP Hồ Chí Minh về nợ đọng, trốn đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) kéo dài, cố tình chây ỳ khiến người lao động bức xúc phản ứng.

Cụ thể là Công ty cổ phần Vietstar (huyện Củ Chi) đang sử dụng 433 lao động nhưng 15 tháng qua chây ỳ, nợ đến 7,3 tỷ đồng; Công ty cổ phần Xây dựng và sản xuất vật liệu xây dựng (số 9-19, Hồ Tùng Mậu, quận 1) sử dụng 359 lao động, nợ 10 tháng với số tiền hơn 7,3 tỷ đồng...

Đáng nói, dù mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH, BHYT đã được nâng lên, chế tài hình sự cũng đã bắt đầu được áp dụng nhưng rất nhiều doanh nghiệp vẫn tỏ ra “nhờn luật”.

Trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới, bà Nguyễn Thị Thu, Phó Giám đốc BHXH TP Hồ Chí Minh cho biết, trước tình trạng vi phạm pháp luật lao động trong lĩnh vực bảo hiểm ngày càng diễn biến phức tạp, BHXH thành phố sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền các quy định mới của pháp luật về xử phạt; xử lý hình sự đối với các hành vi vi phạm về trốn đóng, nợ đọng quỹ BHXH, BHYT, BHTN; tăng cường kiểm tra, kịp thời đề nghị cơ quan chức năng làm rõ các trường hợp có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Với những doanh nghiệp tiếp tục chây ỳ, BHXH thành phố sẽ chuyển hồ sơ sang cơ quan chức năng đề nghị truy cứu trách nhiệm hình sự...

Theo luật sư Nguyễn Kiều Hưng - Giám đốc Hãng luật Giải Phóng, có hai nguyên nhân dẫn đến các doanh nghiệp chây ỳ và nợ đọng kéo dài làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động.

Thứ nhất là việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật và các chế tài đối với vấn đề trốn đóng BHXH chưa thực sự quyết liệt. Doanh nghiệp, chủ doanh nghiệp vẫn chỉ tiếp nhận thông tin ở mức khẩu hiệu, tuyên truyền về lý thuyết chứ chưa thấy tận mắt các hậu quả pháp lý.

Thứ hai, mức xử phạt hành chính chưa đủ răn đe và các doanh nghiệp vận dụng việc định lượng hậu quả tại Điều 219 Bộ luật Hình sự để tránh bị xử lý hình sự, cùng lắm là chịu phạt hành chính khi bị phát hiện vi phạm.

Cũng theo luật sư Hưng, việc phát hiện vi phạm trong đóng BHXH thực tế không quá khó nếu xem xét về hồ sơ lao động và các kê khai tài chính cẩn thận, rõ ràng... Trước mắt, phải làm tốt hoạt động thanh, kiểm tra thì mới mong đạt được hiệu quả ở mức cao hơn.