Luật Dược thông qua, người dân mua thuốc tốt, giá hợp lý hơn

Trong báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cho biết, việc sửa đổi Luật dược lần này nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Luật dược năm 2005 cũng như đáp ứng với yêu cầu phát triển và xu thế hội nhập.

Bên lề hành lang QH, trao đổi với báo giới, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến khẳng định Luật dược (sửa đổi) sẽ khắc phục, hạn chế được nhiều bất cập của Luật cũ và thích ứng với tình hình mới. Đối với DN dược, một số thủ tục đầu tư, sản xuất, kinh doanh, buôn bán… sẽ được đơn giản hoá. Người dân thì được tiếp cận với thuốc mới, thuốc tốt dễ dàng hơn với giá cả hợp lý hơn và chất lượng cũng sẽ tốt hơn. Và thuốc sử dụng trong khám chữa bệnh cũng được quản lý chặt chẽ hơn để tránh kháng thuốc, tránh lạm dụng thuốc.

Công nghiệp dược, đặc biệt là dược liệu, nguyên liệu làm thuốc từ dược liệu, thuốc đông y sẽ được khuyến khích phát triển, đặc biệt là thuốc nội vì luật này gắn với luật đấu thầu và luật giá để khuyến khích thuốc Việt Nam sản xuất. Bộ Y tế cũng đã phát động chương trình người Việt Nam ưu tiên dùng thuốc Việt Nam. Kết quả đấu thầu vừa qua, cơ quan BHXH cũng thông báo là tỷ lệ thuốc nội đã tăng thêm gấp đôi, giá và chi phí bảo hiểm y tế cho thuốc đã giảm từ 30-35%. Sau một thời gian dài chúng ta tập trung cho việc này đã có kết quả. Bộ Y tế cũng ban hành một loạt các thông tư quản lý khá chặt chẽ giá thuốc, việc đấu thầu thuốc…

- Thực trạng hiện nay là cùng loại thuốc nhưng có nhiều mức giá khác nhau. Luật dược (sửa đổi) có quy định gì để khắc phục?

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến: Việc quản lý giá hiện được thực hiện rất công khai minh bạch, theo các luật hiện hành là luật về giá, luật đấu thầu và theo Nghị định hướng dẫn về đấu thầu thuốc.

Việc đấu thầu thuốc sẽ có một số nội dung chính sửa đổi là ưu tiên cho thuốc gốc, thuốc nội; đấu thầu tập trung ở cấp quốc gia và có một số thuốc tập trung ở cấp tỉnh và sẽ ban hành danh mục thuốc tập trung đấu thầu cấp quốc gia, cấp ở địa phương.

Về cơ quan quan lý giá, Bộ Y tế sẽ chịu trách nhiệm trước Chính phủ về quản lý giá. Tuy nhiên phân công rõ ràng trách nhiệm của các bộ, ngành liên quan để thực hiện đúng luật đấu thầu và luật giá. Thay vì sử dụng tuân theo luật phải kê khai niêm yết giá mà mặt bằng giá ngang với các nước có cùng trình độ y tế, kinh tế tương đương không khả thi, chúng ta phải tuân theo hai hình thức, một là theo thị trường; hai là quản lý giá một cách công khai, minh bạch với thuốc mà do ngân sách nhà nước cấp. Ví dụ thuốc chi trả từ Quỹ BHYT và các chương trình mục tiêu quốc gia cũng như thuốc phòng chống dịch. Như vậy sẽ khắc phục được cơ bản là chênh lệch giá quá lớn giữa các địa phương. Sẽ không có tình trạng kê khai giá một cách cao quá mức. Hình thức này sẽ công khai, minh bạch, tập hợp được để bảo đảm cung ứng đủ chất lượng và giá cả chấp nhận được, và nó hội nhập với các quy định hiện nay của các nước về quy trình quản lý giá và đấu thầu thuốc.

- Có nhiều ĐB cho rằng hiện tại việc mua thuốc dễ như mua rau ngoài chợ, không cần đơn thuốc? Bộ trưởng nhìn nhận như thế nào, đâu là nguyên nhân và giải pháp gì để khắc phục?

Đúng là hiện nay có thực trạng là mua thuốc không cần đơn tại tất cả các quầy thuốc mặc dù Luật năm 2005 đã quy định bán thuốc theo toa và mua thuốc không có toa và đã có quy định về quy tắc thực hành các nhà thuốc. Có 3 nguyên nhân dẫn đến tình trạng ghi toa thuốc tràn lan và người dân tự tiện mua thuốc không có ghi toa:

Thứ nhất, người dân họ đơn giản, họ không muốn đi khám bệnh. Hệ thống chăm sóc sức khoẻ ban đầu của mình chưa thể bao phủ đến hết người dân cho nên người dân mỗi khi có bệnh đều đến các tiệm thuốc tự mua.

Thứ hai là quy định các nhà thuốc đạt chuẩn GPP thực hành tốt bán hàng thuốc không thực hiện nghiêm luật bán hàng theo toa.

Thứ ba là cán bộ y tế, thầy thuốc cũng ghi toa một cách tương đối dễ dàng. Tình trạng này dẫn đến mối nguy hiểm nhất là có thể gây kháng thuốc, kháng kháng sinh mà Bộ Y tế hiện nay đang quyết liệt vào cuộc.

Trong thời gian tới, để khắc phục, Bộ lại tiếp tục ban hành quy định về bán thuốc cần phải có toa ở các quầy thuốc bán lẻ. Thứ hai là kiểm tra gắt gao, chỉ đạo các địa phương, sở y tế, các cơ quan thanh tra các địa phương thanh tra các cơ sở bán thuốc lẻ, tuyên truyền rộng rãi đến người dân phải mua thuốc theo đơn, nếu không rất ảnh hưởng đến sức khoẻ, đặc biệt là tình trạng kháng kháng sinh.

- Việt Nam nhập khẩu rất nhiều loại thuốc khác nhau nhưng phương thức nhập khẩu còn gây nên sự bất bình đẳng và chưa kiểm soát tốt chất lượng thuốc. Luật dược (sửa đổi) sẽ khắc phục việc kiểm soát chất lượng thuốc nhập khẩu như thế nào?

Dù chưa được quy định trong luật hiện hành nhưng thực tế, với các doanh nghiệp ở các nước mà chất lượng thuốc cần kiểm soát thì Bộ đã tổ chức các đoàn đi kiểm tra, thẩm định các cơ sở sản xuất khi họ đăng ký hồ sơ để nhập khẩu thuốc. Tuy nhiên chưa làm được tất cả. Trong dự thảo Luật Dược sẽ có quy định đối với thuốc nhập khẩu phải có kiểm tra cơ sở sản xuất ở nước ngoài, khi họ đăng ký nhập khẩu vào Việt Nam để bảo đảm công bằng giữa nhà sản xuất trong nước và nhà sản xuất có thuốc nhập khẩu từ nước ngoài vào.

- Bộ trưởng đưa ra các giải pháp gì để khắc phục nạn thuốc giả và kháng kháng sinh hiện nay?

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá Việt Nam là nơi ít thuốc giả, tỷ lệ thấp so với các nước. Tuy nhiên, điều này cũng tiềm ẩn hiểm hoạ và Bộ đang tích cực thành kiểm tra, rút giấy phép, dừng lưu hành một số thuốc và đặc biệt là xử phạt rất nặng đối với nơi sản xuất thuốc giả.

Cần có sự vào cuộc của rất nhiều bộ, ban, ngành, đưa ra chính sách để làm sao thuốc cung cấp đủ, giá cả hợp lý. Cái chính là phối hợp liên ngành để thanh kiểm tra đột xuất cũng như định kỳ và xử phạt nặng đặc biệt là rút giấy phép hoàn toàn, đình chỉ hoạt động của cơ sở đó và công bố trên truyền thông. Vừa qua Cục Quản lý Dược Bộ Y tế đã công bố danh tính công khai các cơ sở sản xuất.

Còn với kháng kháng sinh, đang là một vấn đề lớn mà y tế thế giới rất quan tâm. Trong tuần này, Bộ sẽ tổ chức tháng hành động để chống kháng kháng sinh. Giải pháp là đầu tiên tuyên truyền cho người dân về việc dùng kháng sinh bừa bãi sẽ có hại cho sức khoẻ, cần phải dùng theo đơn của bác sĩ. Đội ngũ cán bộ y tế, bác sĩ điều dưỡng là phải thực hiện nghiêm chế độ kê toa. Xử nghiêm các bác sĩ không kê đúng quy định. Đồng thời, quản lý chặt chẽ các quầy thuốc bán lẻ, thực hiện nghiêm theo quy định chuẩn nhà thuốc và thực hiện xử phạt nghiêm các nhà thuốc, tức ba đối tượng phải kiểm soát đồng bộ. Quan trọng là ý thức người dân phải tự bảo vệ sức khoẻ của mình.