Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe thăm Mỹ: Củng cố đồng minh Nhật - Mỹ

Chuyến thăm Mỹ đầu tiên và là chuyến công du nước ngoài thứ hai của Thủ tướng S.Abe kể từ khi trở lại cầm quyền (12-2012) được kỳ vọng sẽ góp phần củng cố hơn nữa quan hệ đồng minh chiến lược Mỹ - Nhật trong bối cảnh an ninh khu vực đang đứng trước nhiều thách thức mới.

Cuộc hội đàm giữa Tổng thống B.Obama và Thủ tướng S.Abe tại Nhà Trắng sáng 23-2 (giờ Việt Nam) một lần nữa khẳng định, liên minh truyền thống và hợp tác toàn diện Mỹ - Nhật sẽ tiếp tục không chỉ là "hòn đá tảng" trong quan hệ hai nước mà còn là nền tảng trung tâm cho sự ổn định của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương khi tình hình khu vực có nhiều biến động như hiện nay. Không dừng lại ở đó, cuộc gặp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ khi ông S.Abe trở lại làm Thủ tướng Nhật Bản tháng 12 năm ngoái và ông B.Obama tái đắc cử nhiệm kỳ hai trong cuộc bầu cử cuối năm 2012 còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác giữa hai bên trên các lĩnh vực như kinh tế, thương mại, an ninh, ngoại giao… cũng như một loạt vấn đề nóng của khu vực mà hai bên cùng quan tâm.

Chuyến thăm Mỹ ba ngày của Thủ tướng S.Abe diễn ra trong bối cảnh tình hình khu vực Đông Bắc Á đang trong thời kỳ căng thẳng sau sự kiện Triều Tiên thử hạt nhân lần thứ ba bất chấp các biện pháp trừng phạt của cộng đồng quốc tế và cuộc tranh cãi Nhật - Trung Quốc với quần đảo Senkaku mà Bắc Kinh gọi là Điếu Ngư vẫn chưa đến hồi kết. Vì thế, một trong những nội dung quan trọng được đề cập trong chuyến công du Mỹ của Thủ tướng S.Abe là vấn đề hạt nhân và tên lửa của Bình Nhưỡng.

Trên tinh thần đó, Tổng thống B.Obama và Thủ tướng S.Abe đã nhất trí sẽ theo đuổi thái độ cứng rắn đối với Bình Nhưỡng sau vụ thử hạt nhân lần thứ ba ngày 12-2 vừa qua. Một trong những biện pháp được hai bên nhất trí là đề nghị Hội đồng Bảo an LHQ ra nghị quyết áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Bình Nhưỡng. Tiếp tục nhấn mạnh môi trường an ninh xung quanh Nhật Bản "đang ngày càng căng thẳng" liên quan đến tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, lãnh hải Nhật - Trung Quốc, Thủ tướng S.Abe tuyên bố Tokyo và Washington đã nhất trí hợp tác chặt chẽ nhằm duy trì tự do hàng hải và tạo ra trật tự khu vực dựa trên luật pháp quốc tế.

Cùng với an ninh, ngoại giao… làm thế nào để đẩy mạnh hợp tác kinh tế giữa hai đầu tàu kinh tế thế giới cũng là chủ đề quan trọng trong cuộc hội đàm giữa Tổng thống B.Obama và Thủ tướng S.Abe. Hai bên dành khá nhiều thời gian để thảo luận việc Nhật Bản đang cân nhắc tham gia các cuộc đàm phán Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) do Mỹ khởi xướng. Đây là vấn đề mà hai nước còn khá nhiều bất đồng khi Mỹ yêu cầu Nhật Bản phải mở cửa thị trường lúa gạo, ô tô và thịt bò - điều mà Tokyo vẫn giữ lập trường đóng cửa từ nhiều năm qua. Mặc dù đã đồng ý tham gia quá trình đàm phán trở thành thành viên TPP, song chính quyền của Thủ tướng S.Abe đang gặp phản ứng mạnh mẽ từ các nông dân, vốn lo sợ việc dỡ bỏ thuế quan sẽ ảnh hưởng đến ngành sản xuất của họ. Bất chấp sự phản đối này, Thủ tướng S.Abe khẳng định với Tổng thống B.Obama trong cuộc hội đàm rằng, tất cả các lĩnh vực thương mại và kinh tế sẽ được đưa ra thảo luận nếu Tokyo tham gia vòng đàm phán TPP.

Quan hệ đồng minh Mỹ - Nhật đã trải qua không ít sóng gió dưới thời Thủ tướng tiền nhiệm của Nhật Bản Yoshihiko Noda khi hai bên không tìm được tiếng nói chung trong tái bố trí căn cứ quân sự của Mỹ ở Nhật Bản. Sự kiện ông S.Abe trở thành Thủ tướng của đất nước Mặt trời mọc sau khi giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử Hạ viện tháng 12 năm ngoái được các chuyên gia phân tích cho rằng sẽ giúp Mỹ giảm bớt gánh nặng an ninh tại Châu Á - Thái Bình Dương. Với những lợi ích ràng buộc trên mọi lĩnh vực, quan hệ đồng minh Mỹ - Nhật dự báo càng bền chặt hơn khi lợi ích của cả hai bên ở khu vực bị đe dọa.