An ninh khu vực là bảo đảm quan trọng

Là hội nghị cấp cao đầu tiên trong năm Chủ tịch ASEAN 2015 của Malaysia, việc xác định những trọng tâm ưu tiên đối với sự phát triển Hiệp hội trong một năm có ý nghĩa này đã được nước chủ Malaysia đề ra. Với chủ đề "Người dân của chúng ta, Cộng đồng của chúng ta, Tầm nhìn của chúng ta", nước Chủ tịch ASEAN 26 đặc biệt nhấn mạnh đến tầm quan trọng của xây dựng Cộng đồng ASEAN phát triển khi thời hạn chót cho lộ trình vào ngày 31-12 chỉ còn được tính bằng tháng. Với việc lấy người dân làm trung tâm, nước chủ nhà ASEAN 2015 mong muốn mỗi người dân đều ý thức rõ trách nhiệm của một công dân ASEAN trong nỗ lực xây dựng Cộng đồng. Trên cơ sở những định hướng đó, ASEAN 26 đã tập trung bàn thảo một loạt vấn đề cấp thiết như: Chuẩn bị cho Cộng đồng ASEAN hình thành vào ngày 31-12-2015; hoàn tất soạn thảo Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015; tăng cường thể chế ASEAN; đưa người dân ASEAN xích lại gần nhau hơn; tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp vừa và nhỏ; mở rộng thương mại và đầu tư nội khối; thúc đẩy hòa bình và an ninh khu vực; tăng cường vai trò toàn cầu của ASEAN.

Sau gần 5 thập kỷ xây dựng và phát triển, ASEAN đã ghi nhận nhiều bước tiến quan trọng, đặc biệt trong nỗ lực xây dựng Cộng đồng vào cuối năm nay. Đến thời điểm này, ASEAN đã triển khai được gần 93% dòng hành động trong lộ trình xây dựng Cộng đồng (2009-2015); đồng thời ưu tiên đẩy mạnh kết nối khu vực và thu hẹp khoảng cách phát triển thông qua hai khuôn khổ chính là Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN và Sáng kiến liên kết ASEAN (IAI). Thế nhưng điều đó không có nghĩa là ASEAN không phải đối mặt với những thách thức, nhất là khoảng cách phát triển giữa các quốc gia thành viên cũng như việc làm thế nào để mỗi người dân ASEAN nhận thức rõ cơ hội và thách thức khi Cộng đồng ra đời.

Diễn ra trong bối cảnh ASEAN phải đối mặt với nhiều thách thức, kể cả an ninh truyền thống và phi truyền thống, các nhà lãnh đạo ASEAN một lần nữa bày tỏ quan ngại sâu sắc trước các diễn biến phức tạp trên Biển Đông. Vì thế trong phát biểu tại phiên khai mạc, Thủ tướng nước chủ nhà Najib Razak cho rằng, ASEAN cần xử lý các bất đồng một cách hòa bình, kể cả việc giải quyết các tuyên bố chủ quyền ở vùng biển chồng lấn mà không làm căng thẳng thêm tình hình. Khẳng định bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không và các nguyên tắc mà ASEAN đã thống nhất về Biển Đông là cần thiết, các nhà lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS).

Cùng với những đóng góp chung của các thành viên ASEAN, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã có những đóng góp quan trọng cho các nội dung thảo luận tại nghị trình. Nêu bật tầm quan trọng của việc xây dựng Cộng đồng vào cuối năm nay cùng những khuyến nghị để xây dựng một Cộng đồng phát triển mạnh mẽ hơn, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, Việt Nam đã nỗ lực và đạt kết quả tích cực trong thực hiện lộ trình xây dựng Cộng đồng, trong đó có các hoạt động mà Việt Nam đã chủ trì thực hiện; đồng thời chủ động điều chỉnh các quy định trong nước để thực hiện tốt các cam kết. Chia sẻ trước những quan ngại của các nước ASEAN về những hoạt động có quy mô lớn ở Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các nguyên tắc tự kiềm chế, không làm phức tạp thêm tình hình, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố DOC và sớm thông qua Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).

ASEAN đang nỗ lực thực hiện những bước đi cuối cùng để chuẩn bị cho sự kiện Cộng đồng ra đời vào cuối năm nay. Một Cộng đồng ASEAN hùng mạnh và gắn kết được kỳ vọng sẽ mang lại sự đổi thay to lớn đối với đời sống của 633 triệu dân. Để đạt được điều đó, việc lấy người dân làm trung tâm tiếp tục là trọng tâm của mỗi quốc gia thành viên ASEAN trong thời gian tới, trong khi vấn đề bảo đảm an ninh cho khu vực là bảo đảm quan trọng nhất cho sự thịnh vượng của toàn khối.