Gỡ “nút thắt” bằng dịch vụ giao thông thông minh

Quy hoạch không sát thực tế

Tính đến giữa tháng 12-2016, Phòng Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt (Công an TP Hồ Chí Minh) đã thực hiện đăng ký mới gần 60.000 xe ô tô và hơn 272.000 xe mô tô, gắn máy; nâng tổng số phương tiện đang quản lý trên toàn địa bàn lên gần 8 triệu xe. Trong khi, diện tích đường chỉ tăng thêm 537.000m2, tỷ lệ đất dành cho giao thông trên đất đô thị chiếm 8,5%. Điều này dẫn đến tình hình ùn tắc giao thông diễn biến phức tạp, với 12 tuyến đường, vị trí thường xảy ra ùn tắc ở 3 khu vực chính, gồm: Sân bay Tân Sơn Nhất; Cảng Cát Lái và trung tâm thành phố.

Trước tình trạng trên, TS Phạm Sanh, chuyên gia quy hoạch hạ tầng giao thông đô thị chỉ ra hạn chế khi cho rằng, quy hoạch không bám sát thực tế nhu cầu đi lại, vận chuyển và dự báo phát triển đô thị tương lai của thành phố, không có quá trình điều tra xã hội học kỹ lưỡng. Mặt khác, cách tiếp cận quy hoạch không khoa học, nặng liệt kê danh mục các dự án đầu tư “khủng” nhưng không rõ giải pháp khả thi. Hệ quả là bức xúc đâu làm đó và khó thu hút vốn xã hội hóa. Trong khi, sự quá tải giao thông đô thị thể hiện rõ qua các thông số như: Lượng phương tiện đăng ký tăng 15 - 20%, còn mạng lưới hạ tầng giao thông chỉ tăng từ 1 đến 2% mỗi năm.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin

Để giải quyết phần nào vấn nạn kẹt xe nghiêm trọng tại các thành phố trên thế giới, nhiều nước từ lâu đã đưa ra giải pháp “đi chung xe”, trong đó, xe gắn máy được gọi với khái niệm “Motobycle Taxi Sharing” và được phát triển tại Mỹ đến Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia. Đồng thời, áp dụng hệ thống bản đồ số định vị thông minh GIS, GPS… và cung cấp giải pháp công nghệ mới thông qua cài đặt miễn phí trên điện thoại khách hàng. Kết quả, dịch vụ này vừa nhanh, rẻ, hiện đại, vừa minh bạch, an toàn và văn minh.

Từ thực tế trên, TS Phạm Sanh cho rằng, loại hình giao thông công cộng khả thi và thực tế nhất trong bối cảnh đường sá chật hẹp chỉ có thể là các loại xe công cộng nhỏ lẫn xe taxi và xe ôm. Tuy nhiên, trong một thời gian dài, Ngành GT-VT bỏ quên vai trò loại hình xe ôm trong câu chuyện giảm kẹt xe và thay đổi bộ mặt văn minh đô thị. Vừa qua, Bộ GT-VT cho phép thí điểm ứng dụng phần mềm đặt chỗ qua điện thoại di động rất ưu việt và thuận lợi cho hành khách. “Giải pháp mua lại xe máy của người dân và trả bằng mã đi xe ôm công nghệ, theo tôi rất có ý nghĩa trong vấn đề giảm bớt xe máy cá nhân đi lại trên đường, góp phần giảm kẹt xe, dễ gây đồng thuận hơn giải pháp hạn chế và cấm đoán khác”, TS Phạm Sanh nhấn mạnh.

PGS.TS Nguyễn Văn Hùng, Trường Đại học GT-VT TP Hồ Chí Minh cho rằng, để giải quyết các vấn đề tồn tại trên cũng như hướng phát triển tương lai, TP Hồ Chí Minh cần có mô hình trung tâm điều hành giao thông thông minh (ITS) thông qua 7 chức năng chính: Quản lý giao thông; quản lý giao thông công cộng; giám sát tự động; thông tin bãi đậu xe; thẻ thanh toán giao thông; cảnh báo thảm họa, cháy nổ, ô nhiễm, động đất; dự báo tình hình giao thông.

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Hoàng Minh, Phó Giám đốc Sở GT-VT TP Hồ Chí Minh cho biết, việc giảm tải giao thông đô thị, trước hết là phương án hạn chế xe cá nhân đang được Sở GT-VT chuẩn bị để trình lên UBND thành phố cũng như các bộ, ngành liên quan xem xét. Cũng theo ông Minh, việc ứng dụng công nghệ thông tin, đặc biệt là các phần mềm gọi xe qua điện thoại sẽ góp phần giảm tải giao thông đô thị trong tương lai.