Vươn xa tinh hoa văn hóa người Việt

Linh khí trời đất

Không khó để tìm thấy những câu ca dao xưa nói về các địa danh ở Khánh Hòa gắn liền với trầm hương. Chẳng hạn như: “Cây quế Thiên Thai mọc ngoài khe đá/ Trầm nơi Vạn Giã hương tỏa sơn lâm”. Nhưng để tìm ra thứ “trầm nơi Vạn Giã” ấy thì lại không phải dễ. Cách đây gần nửa thế kỷ, nhà thơ Quách Tấn đã viết trong biên khảo “Xứ trầm hương”: Người Khánh Hòa, nhất là người đi địu (đi tìm trầm trên rừng) tin rằng trầm hương là của Bà Thiên Y A Na. Bà cho ai thì người ấy được, không thì dù đứng cạnh bên cũng không tìm thấy. Có đôi kẻ có phước, không cố tâm đi tìm mà tự nhiên Bà cho hưởng lộc. Ngày nay, ở Khánh Hòa còn lưu giữ nhiều truyền thuyết về Bà, về cây trầm trấn giữ bốn phương.

Nhưng tất cả những câu chuyện ấy cũng chỉ để kể về một huyền tích: Thiên Y A Na không chỉ là thần Mẫu tạo lập ra xứ sở vạn vật mà còn là thần Mẹ của cây trầm hương. Vậy là, ngay từ trong tiềm thức xa xưa, người đã tạo ra một thứ sản vật quý hiếm bằng tình yêu và sức mạnh vô tận.

Nếu đã đôi lần đi dạo trên bờ biển Nha Trang, có bao giờ bạn thắc mắc: Ở đâu trong những ngọn sóng dưới kia, là khúc gỗ mà nữ thần hóa thân tỏa mùi thơm ngào ngạt? Quả đúng là ở mảnh đất xứ sở của trầm hương này, những gì tinh tuý nhất của thứ sản vật quý hiếm bậc nhất đang được bồi đắp, mỗi ngày một dày thêm. Vì thế cho nên, khi đặt chân đến vùng này, hương thơm thanh khiết của trầm lan tỏa trong không gian như quyện vào mỗi bước chân đi hay trong từng nhịp thở.

Không phải ngẫu nhiên mà từ xưa đến nay, trầm hương vẫn được các thế hệ con cháu người Việt trân quý đến thế. Để có thể mang trong mình thứ được gọi là tinh hoa, là linh vật của đất trời, cây dó đã phải trải qua bao gian khổ, đau đớn mà vươn lên. Nhờ có các yếu tố như đất tốt, nắng, gió biển và những điều kiện tự nhiên khác mà thiên nhiên ưu ái ban tặng, trầm hương Khánh Hòa từ ngàn xưa đã được xem như cống phẩm vô cùng quý hiếm dâng lên các vị vua chúa, đóng vai trò trọng yếu trong các nghi lễ tôn giáo, gửi gắm niềm tin và sự ngưỡng mộ với các đấng thần linh nhằm mang đến ánh sáng và hy vọng tốt lành.

Lấy cảm hứng từ vẻ đẹp của cây trầm, từ những truyền thuyết về Bà Thiên Y A Na, lễ hội dâng trầm đầu tiên của Việt Nam có tên “Trầm hương Khánh Hòa: Linh khí trời đất” đã được tổ chức vào đúng ngày kỷ niệm 44 năm non sông liền một dải (30/4/1975 - 30/4/2019).

Ở lễ hội ấy có đủ sắc, đủ hương, hơn 10.000 người tham dự tại Quảng trường 2/4 (TP Nha Trang) có dịp ngửi mùi hương trầm, chiêm ngưỡng những màn trình diễn âm thanh, ánh sáng tái hiện lại quá trình hình thành, phát triển của tín ngưỡng trầm hương trong tâm thức con người Việt Nam.

Giá trị tinh hoa của người Việt được thế giới trân trọng

Trên thực tế, ngoài yếu tố tâm linh, trầm hương còn có công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe và phong thủy. Tinh dầu chiết xuất từ trầm mang hương thơm của gỗ, ấm áp mà nồng nàn, có khả năng phòng chống ung thư, làm đẹp da, sáng mắt… Hương trầm đem lại sự thư thái, minh mẫn trong tâm trí và xoa dịu tinh thần. Đặc biệt, vòng tay được chế tác từ gỗ trầm - vật trang sức được ưa chuộng nhất hiện nay còn đem lại cho ta cảm giác bình an, nhắc nhở ta luôn cần từ bi hỉ xả với mọi điều trong cuộc sống.

Trên thế giới, cùng với Việt Nam chỉ có năm quốc gia khác có sự hiện diện của trầm hương là: Thái Lan, Campuchia, Indonesia, Ấn Độ, Myanmar và Việt Nam may mắn là nơi sản sinh ra loại trầm hương có chất lượng tốt nhất. Đã có rất nhiều nhà khoa học, chính khách trong và ngoài nước đến để tìm hiều về trầm hương Khánh Hòa. Bên cạnh đó, còn nhiều công trình nghiên cứu, đánh giá của các tổ chức uy tín trong nước và quốc tế. Tất cả đều đánh giá cao cũng như bày tỏ sự thán phục.

Giá trị của trầm hương, có nói thêm bao nhiêu nữa cũng chẳng đủ. Có trong tay loại lâm sản quý độc nhất vô nhị trên thế giới, trầm hương Khánh Hòa đã tạo được dấu ấn cho Việt Nam trên bản đồ thế giới và các thế hệ doanh nhân say trầm, yêu trầm, đầy khát vọng vẫn đang tiếp tục thực hiện một giấc mơ lớn với trầm trong xu thế hội nhập quốc tế.

Từ việc nhận ra “trầm hương không phải là cây xóa đói giảm nghèo, mà là cây làm giàu”, doanh nhân Nguyễn Văn Tưởng (Chủ tịch HĐQT Công ty Trầm hương Khánh Hòa) không những dùng hàng ngàn ha rừng trầm tạo công ăn việc làm cho người dân vùng đất Tây Nguyên vốn khô cằn, khắc nghiệt mà còn đưa sản phẩm của trầm hương Khánh Hòa vươn tới những thị trường lớn và đòi hỏi chất lượng cao trên thế giới như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Dubai…

Ông Nguyễn Văn Tưởng cho biết: “Tôi muốn truyền bá văn hóa, mùi thơm của trầm hương đến với mọi người, để mang một thông điệp từ Nha Trang, Khánh Hòa. Khi người ta đã sáng tạo ra những điều tốt, góp phần xây dựng một thế giới đầy tình yêu thương, với những hình ảnh đẹp, con người ta sống với nhau trong sự bao dung. Như vậy, đó là một thông điệp của sự hòa bình”.

Là một người dành nhiều năm nghiên cứu về Việt Nam, ông Llewellyn King (Mỹ) cho biết: “Cách người Việt Nam trân trọng những giá trị tinh thần như trầm hương và sẵn sàng chia sẻ những giá trị đó cho bạn bè quốc tế thực sự đáng quý. Một dân tộc hiểu và trân trọng bản sắc của mình mới có đủ sức mạnh để khẳng định mình trong không gian đa sắc màu của thế giới”.

Với sự đón nhận tích cực của các thị trường quốc tế và trong nước, người dân Việt Nam hoàn toàn có thể hy vọng trầm hương đang và sẽ trở thành thương hiệu mang đậm giá trị văn hóa dân tộc.